9. Η Σύνδεση με την ΕΟΚ - Οι πολωτικές εκλογές του 1961

    1. Το Μάρτη του 1957 είχε ιδρυθεί στη Ρώμη η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), αποτελούμενη από 6 κράτη. Μία από τις σημαντικότερες, πολλαπλής και μακροχρόνιας σημασίας, πολιτικές επιλογές της Κυβέρνησης Κ. Καραμανλή ήταν η Σύνδεση της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Αυτή η επιλογή «κλείδωσε» κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Βόννη το Νοέμ. 1958. Κατ’ αυτή είχαμε περαιτέρω σύσφιγξη των οικονομικών σχέσεων Ελλάδας - Γερμανίας (Δυτικής τότε), πράγμα που διευκόλυνε τη Σύνδεση. Αποφασιστική υπήρξε και η θερμή γαλλική υποστήριξη, ιδίως του Προέδρου στρατηγού Κάρολου Ντε Γκωλλ.

      Αυτή η επιλογή σήμαινε ταυτόχρονα και τον σταδιακό (άρχισε το 1953) απογαλακτισμό της ελληνικής οικονομίας από την αμερικανική. Φυσικά υποδήλωνε και τον συνεχώς αυξανόμενο (από τους υψλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και πληθωρισμός 1-2%) δυναμισμό της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον η σύνδεση με την ΕΟΚ άνοιξε το δρόμο για πραγματοποίηση ορισμένων επενδύσεων (π.χ. Πεσινέ κ.ά.) στη χώρα .

      Οι διαπραγματεύσεις Σύνδεσης Ελλάδας – ΕΟΚ άρχισαν τον Ιούλ. 1959 και ολοκληρώθηκαν στις 30/3/61. Δυσχέρειες (και καθυστέρηση) δημιούργησε ό,τι είχε σχέση με την εναρμόνιση της αγροτικής πολιτικής. Η αντιπολίτευση, πλην της ΕΔΑ, επικρότησε τη συμφωνία. Η συμφωνία Σύνδεσης υπογράφηκε στην Αθήνα στις 9/7/61. Η Βουλή την επικύρωσε το Φεβρ. 1962 και άρχισε να ισχύει από 1/11/62.

    2. Η εκλογική επιτυχία της ΕΔΑ στις εκλογές του 1958 θορύβησε. Αυτό ενίσχυσε τις τάσεις αυταρχισμού σε πολλά εξουσιαστικά επίπεδα. Μία από τις συνέπειες ήταν η ίδρυση το Νοέμ. 1958 της Γεν. Δ/νσης Εθνικής Ασφαλείας (ΓΔΕΑ) με αντικομουνιστικό προσανατολισμό. Μια δεύτερη ήταν η εμφάνιση ή επαναδραστηριοποίηση αντικομουνιστικών οργανώσεων, τις οποίες η αντιπολίτευση αποκάλεσε «παρακρατικές».

     Τα μέτρα κατά της ΕΔΑ (παρακολουθήσεις, εκφοβισμοί, εκτοπίσεις, τραμπουκισμοί) εντάθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν. Αποκορύφωση αποτέλεσε η σύλληψη (Δεκ. 1958) και η καταδίκη του Μ. Γλέζου, Γραμματέα του κόμματος, σε 5ετή φυλάκιση. Κατηγορία: συνάντηση κάπου στην Αθήνα με το Γ.Γ. του ΚΚΕ, Κ. Κολιγιάννη.

      3. Έξαρση του κλοιού γύρω από την ΕΔΑ είχαμε κατά τις δημοτικές εκλογές της 5/4/59. Σε αρκετούς, μάλιστα, δήμους (Θεσ/νίκη, Πειραιά) πέτυχε εκλογική συνεργασία με στελέχη του Κέντρου. Αυτό επιδείνωσε περαιτέρω την πολιτική/κομματική αντιπαράθεση σε επίπεδα πόλωσης. Αυτή προκάλεσε έξαρση της πολιτικής βίας με βασικό στόχο την ΕΔΑ. Και εξ αυτού του λόγου συρρικνώθηκε (κυρίως στην περιφέρεια) η εκλογική επιρροή της ΕΔΑ.

       Η επόμενη περίοδος (1959 – αρχές 1961) σημαδεύτηκε από την πολυδιάσπαση των κεντρώων δυνάμεων. Η ΕΡΕ διατηρούσε κάποιες επαφές με ορισμένα στελέχη του Κέντρου (Γ. Παπανδρέου κ.ά.). Η ΕΔΑ ερωτοτροπούσε μεν με την κεντροαριστερά, μετά το Α΄ Συνέδριο (Νοέμ. 1959), όμω, στρεφόταν όλο και περισσότερο προς το ΚΚΕ, επιδιώκοντας να γίνει ο νόμιμος εκφραστής του (συμμετοχή στελεχών της στο 8^ο Συνέδριο του ΚΚΕ). Στο Κέντρο συνεχιζόταν η ρευστότητα με παροδικές κομματικές εκφράσεις, ωσότου το Φεβρ. 1961 συσπειρώθηκε γύρω από το Γ. Παπανδρέου το σχήμα «Δημοκρατικό Κέντρο – Αγροτική Φιλελευθέρα Ένωσις» (ΔΚ-ΑΦΕ).

     Κάτω από αυτή την πολιτική ρευστότητα, άρχισε (αρχές 1961) να συζητείται η επίσπευση των εκλογών. Σε συνάρτηση με αυτό και οι ζυμώσεις για αλλαγή του εκλογικού συστήματος, ώστε ν’ αποδυναμωθεί η απειλή της ΕΔΑ και να διευκολυνθεί η συγκόλληση του Κέντρου.

     Έτσι, στις 5/5/61 η Κυβέρνηση κατέθεσε το εκλογικό νομοσχέδιο. Οι προβλέψεις του επικροτήθηκαν από το Κέντρο. Το εισαγόμενο σύστημα κινούνταν πλησιέστερα στην απλή αναλογική. Η ψήφισή του ολοκληρώθηκε στις 23/6/61.

     Η ψήφιση του εκλογικού και οι φήμες για σύννεφα στις σχέσεις Καραμανλή – Ανακτόρων ενδυνάμωσαν τις προβλέψεις  για πρόωρη προσφυγή σε εκλογές.

     4. Στις 11/9 ανακοινώθηκε η επίσπευση των εκλογών και στις 19/9 προκηρύχθηκαν για τις 29/10. Στις 20/9 η Κυβέρνηση παραιτήθηκε και σχηματίστηκε «υπηρεσιακή» υπό το στρατηγό Κ. Δόβα. Το Κέντρο χαιρέτησε την επιλογή, ο Καραμ. ήθελε το Θρασ. Τσακαλώτο. Ένδειξη της ψύχρανσης των σχέσεών του με τα Ανάκτορα.

      Ταυτόχρονα με την προκήρυξη των εκλογών κοινοποιήθηκε και η ίδρυση της Ένωσης Κέντρου (ΕΚ) με τη συμμετοχή σχεδόν της μεταξύ ΕΡΕ και ΕΔΑ πολιτικής έκφρασης (εκτός από το Κόμμα Προοδευτικών) υπό το Γ. Παπανδρέου και 8μελή Διοικούσα Επιτροπή από τους εκπροσώπους των κομμάτων που τη συγκροτούσαν. Τελικά και το Κόμμα Προοδευτικών συνεργάστηκε εκλογικά με την ΕΚ.

     Διαμορφώθηκε πλέον ένα νέο πολιτικό/κομματικό πεδίο. Πρώτο μέλημα της ΕΚ ήταν ο περιορισμός της επιρροής της ΕΔΑ κάτω από το 20%. Για την ΕΡΕ στόχος ήταν η άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

      Εγκαινιάζοντας στη Θεσ/νίκη, την 1/10/61, την προεκλογική του εκστρατεία ο Κ. Καραμανλής εξήγγειλε την πρόθεσή του για αναθεώρηση του Συντάγματος.

      Πίσω, όμως, από όλα αυτά που ήταν η νομιμότητα και η βιτρίνα της πολιτικής ζωής εκινούντο και δρούσαν άλλοι μηχανισμοί, σκοτεινοί, με επιδιώξεις δήθεν εθνικές: τη συρρύκνωση της δύναμης του ΚΚΕ. Όπως αποκάλυψε το Φεβρ. 1965 ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, αυτή την περίοδο εκπονήθηκε το σχέδιο «Περικλής». Την αρχική του μορφή πήρε το 1959 από την ΚΥΠ, ολοκληρώθηκε δε στις 12/8/61 σε ειδική συνεδρίαση της Β΄θμιας Επιτροπής Πληροφοριών και Διαφωτίσεως του ΓΕΕΘΑ, προεδρευόμενη από τον Α/ΓΕΣ Βασ. Καρδαμάκη. Μετείχε και ο τότε αντισυντ/ρχης της ΚΥΠ Γεώρ. Παπαδόπουλος. Προσανατολισμός του Σχεδίου ήταν η άσκηση ψυχολογικού πολέμου για την επίτευξη του στόχου. Η ΕΡΕ αρνήθηκε κάθε ανάμιξη.

    Στις 16/9/61 η ΕΔΑ κατήγγειλε την ύπαρξη οργανωμένου σχεδίου άσκησης βίας, παρουσιάζοντας σχετικό κείμενο. Η Κυβέρνηση απλά το απέδωσε σε ανεύθυνους. Οι Κεντρώοι αγνόησαν την καταγγελία. Ο Κων. Καραμανλής δήλωσε ότι αγνοούσε την ύπαρξη τέτοιων σχεδίων.

     Ήταν, δυστυχώς, μια θλιβερή πραγματικότητα μη ελεγχόμενη ή και υποθαλπόμενη. Επιβεβαιώθηκε με την προκήρυξη των εκλογών, με δυο δολοφονίες στελεχών της νεολαίας της ΕΔΑ στη Θεσ/νίκη (26/10) και στην Αρκαδία (ανήμερα των εκλογών). Όσο πλησίαζε η ημέρα των εκλογών η βία εντεινόταν, επεκταθείσα και σε στελέχη της ΕΚ, η οποία αντέδρασε καθυστερημένα.

    Αντίθετα, μετά τις εκλογές η αντίδρασή της ήταν βίαιη. Κατήγγειλε τη νέα Βουλή ως νόθη και τη νέα Κυβέρνηση ως παράνομη, ως αποτέλεσμα βίας και νοθείας.

    5. Και από αυτές τις εκλογές η ΕΡΕ βγήκε πανίσχυρη. Αποτελέσματα: ΕΡΕ 50,8% (έδρες 176), ΕΚ-Κόμμα Προοδευτικών 33,7% (έδρες 100) και ΕΔΑ ως ΠΑΜΕ (συνασπισμός κομμάτων) 14,6% (έδρες 24). Η σημαντικότερη νοθεία/παρανομία του εκλογικού αποτελέσματος διαπράχθηκε μέσω των εκλογικών καταλόγων κατά τις δυο αναθεωρήσεις τους το 1961. Πάντως δεν ήταν τέτοιας έκτασης, ώστε να επηρεαστεί σημαντικά το εκλογικό αποτέλεσμα. Αντίθετα, η βία είχε ως αποτέλεσμα τη μετακίνηση ενός 3% των ψηφοφόρων της ΕΔΑ προς την ΕΡΕ. Το ερώτημα πάντως παραμένει: Και χωρίς αυτά η ΕΡΕ θα εξασφάλιζε άνετη πλειοψηφία; Κατά τον Κων. Καραμανλή, ναι.