2.  Ο Όμηρος και το ομηρικό πρόβλημα

Ο Όμηρος έζησε, κατά πάσα πιθανότητα, τον Η΄ π.Χ. αιώνα, δηλαδή στο μεταίχμιο των μυθικών και των ιστορικών χρόνων. Στην προηγούμενη παράγραφο μιλήσαμε για τα δύο αριστουργήματα, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, κορυφαία δημιουργήματα του παγκόσμιου πολιτι σμού. Και αντικείμενο διαχρονικής μελέτης και έρευνάς τους.

Εδώ και τρεις αιώνες η παγκόσμια φιλολογία ασχολείται με έρευνες γύρω από τον Όμηρο και τα έργα του. Έτσι προέκυψε το περίφημο «Ομηρικό πρόβλημα», που όσο κι αν στα βασικά του σημεία οι περισσότερες των απόψεων αρχίζουν να συγκλίνουν, είναι αμφίβολο αν θα κλείσει ποτέ. Ποια στοιχεία συγκροτούν το ομηρικό πρόβλημα;

1. Τα σχετικά με τον Όμηρο: Είναι πραγματικό ή φανταστικό πρόσωπο; Είναι ένα ή περισσότερα πρόσωπα που κρύβονται πίσω απ’ αυτό το όνομα; Ποια είναι η καταγωγή του;

2. Τα σχετικά με τα δύο έπη: Είναι δημιουργήματα ενός συγγραφέα ή συμπίλημμα δημωδών ασμάτων και αφηγήσεων; Είναι έργα του ίδιου συγγραφέα ή διαφορετικών; Υπάρχει ενότητα στις αφηγήσεις ή εισχώρησαν κατά τη διαδρομή (ιδιαίτερα στην Ιλιάδα) αφηγήσεις που δεν υπήρχαν αρχικά;

Πάνω σ’ αυτά τα ερωτήματα ξοδεύτηκαν χιλιάδες ώρες έρευνας και συγγραφής. Οι επικρατούσες σήμερα απόψεις στα δύο βασικά ερωτήματα δύνανται να διατυπωθούν επιγραμματικά ως εξής:

α) Ο Όμηρος υπήρξε πράγματι και είναι – κατά το κύριο μέρος τους τουλάχιστο – ο δημι ουργός των δύο αριστουργημάτων.

β) Η ενότητα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας είναι αναμφισβήτητη. Άρα είναι έργα του ίδιου συγγραφέα.