Νέοι πολιτικοί ηγέτες: Κίμων και Περικλής

Μεταξύ των ετών 471-468 π.Χ. πέθαναν οι δύο τελευταίοι από τους πρωταγωνιστές των πολέμων κατά των Περσών, ο Αριστείδης (πάμπτωχος) και ο Θεμιστοκλής.Το κενό που άφησαν καλύφθηκε από δύο νέους πολιτικούς ηγέτες, τον Κίμωνα και τον Περικλή.

Ο Κίμων ήταν γιος του ήρωα του Μαραθώνα Μιλτιάδη, από τους Αιακίδες, αλλά με το γάμο του συνδέθηκε και με το λαμπρότατο οίκο των Αλκμαιωνιδών. Ο Περικλής ήταν γιος του νικητή της Μυκάλης στρατηγού Ξανθίππου. Άρα και οι δύο προέρχονταν από επιφανείς γονείς.

Ο Κίμων ορφάνεψε από παιδί, ήταν ευφυής, αλλά στα χρόνια της νεότητάς του εκτράπηκε σε ακολασίες. Άτακτος, μέθυσος και γυναικάς, αλλά και τολμηρός, ευφυής και φιλότιμος. Παράλληλα απαίδευτος στη μουσική, τη ρητορική κ.λπ. Το 480 π.Χ. ήρθε η ώρα του. Ήταν από τους πρώτους που έτρεξαν να πολεμήσουν στη Σαλαμίνα, υπό τις διαταγές του Αριστείδη. Αυτός διέγνωσε τη μεγαλοφυΐα του και γρήγορα τον προώθησε στα ύπατα αξιώματα. Σε λίγο θα τον διαδεχόταν στην αρχηγία του συμμαχικού στόλου. Ως τέτοιος δοξάστηκε. Εντούτοις οι νεανικές του αδυναμίες δεν τον άφησαν (αδυναμίες στις γυναίκες, άσωτος στη διαχείριση της περιουσίας του, πολυτελή δείπνα κ.λπ.). Παράλληλα ήταν αδέκαστος και αδωροδόκητος. Έδινε πλουσιοπάροχες αμοιβές στους συναγωνιστές του. Έβγαινε στους δρόμους και σκόρπιζε παροχές στους φτωχούς. Άνοιγε τα χωράφια του σε όλους. Ζούσε πολυτελώς. Δημαγωγός.

Ο Περικλής βγήκε στο προσκήνιο αργότερα από τον Κίμωνα, μετά το θάνατο του Αριστείδη και του Θεμιστοκλή, η δράση του όμως κράτησε 40 χρόνια (467 – 428 π.Χ.). Ως χαρακτήρας διέφερε ριζικά από τον Κίμωνα: εγκρατής, σοβαρός, καλός διαχειριστής των χρημάτων του, γενναίος αλλά όχι φιλοπόλεμος. Αν και δεινός ρήτορας, σπάνια αγόρευε στην εκκλησία του Δήμου. Αδωροδόκητος. Έτυχε από την παιδική του ηλικία την τελειότερη για την εποχή του αγωγή. Μαθήτευσε στους καλύτερους δασκάλους (τον Πυθοκλείδη, το Δάμωνα και τον Αναξαγόρα). Ήταν ένα κράμα των Αριστείδη και Θεμιστοκλή, αλλά μεγαλοφυέστερος του πρώτου και εντιμότερος του δεύτερου.

Οι αντιλήψεις του Κίμωνα και του Περικλή για τα κρίσιμα της πόλης και των πολιτών προβλήματα ήταν ριζικά αντίθετες και αυτό τους έφερε σε σύγκρουση. Ο Περικλής υποστήριζε ότι ο τρόπος ανάδειξης ως τότε στα δημόσια αξιώματα ήταν άδικος γιατί παραγκώνιζε τους φτωχούς. Πίστευε πως η πόλη θα φθάσει σε ύψιστη ηθική, διανοητική και υλική δύναμη, όταν όλοι οι πολίτες, πλούσιοι και φτωχοί, θα μπορούν να έχουν ως κύριο μέλημα τα δημόσια πράγματα. Ο Κίμων πίστευε το αντίθετο, ότι τα ίσα δικαιώματα αποβαίνουν σε βάρος της πόλης. Κύριο έργο κάθε πολίτη είναι να πλουτίσει με την εργασία και τις ικανότητές του. Ο λαός πήγε με τον Περικλή. Εντούτοις ο Κίμωνας εν προκειμένω ήταν προνοητικότερος. Ο Περικλής εισήγαγε το δικό του πολιτικό σύστημα. Οι αδυναμίες όμως αυτού του συστήματος φάνηκαν αμέσως μετά το θάνατό του.

      Η Ιστορία ακολουθεί τους δικούς της δρόμους και κάνει τις δικές της επιλογές.Το ίδιο συνέβη και με το μεγάλο Περικλή. Τον ήθελε να κοσμεί τις σελίδες της σαν ένα πολύτιμο διαμάντι. Διότι αν τη συγκεκριμένη στιγμή δεν δολοφονούνταν ο Εφιάλτης (το 461) και δεν εξοριζόταν (το 460) ο Κίμωνας, είναι πολύ αμφίβολο αν θα είχε την ευκαιρία να αναδειχτεί σε ηγέτη της Αθήνας  και με το αξεπέραστο έργο του να σημαδέψει καθοριστικά και ανεξίτηλα τη μορφή και την πορεία του πανανθρώπινου πολιτισμού.