Ο ΑΜΥΝΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Η κατάσταση στην Ελλάδα 

Μετά την έκβαση της ιωνικής επανάστασης ήταν σχεδόν αναπόφευκτη η μεταφορά του πολέμου στην κυρίως Ελλάδα. Αυτό το κατάλαβαν πρώτοι και καλύτερα οι Αθηναίοι. Και θα το εκφράσει ο αρχαιότερος τραγικός ποιητής Φρύνιχος στην τραγωδία του «Μιλήτου άλωσις». Οι Πέρσες κατηγόρησαν τους Αθηναίους ότι βοήθησαν τους Ίωνες. Ο Δαρείος ορκίστηκε εναντίον τους εκδίκηση και έβαλε σε εφαρμογή ένα σχέδιο. Ο Ιππίας διαρκώς του το υπενθύμιζε…

Μετά την καταστολή της επανάστασης, έστειλε στην Ελλάδα, ιδίως στην Ερέτρια και στην Αθήνα, το στρατηγό Μαρδόνιο με ισχυρότατες δυνάμεις. Αυτός πέρασε τον Ελλήσποντο και κινήθηκε από τη Θράκη και τη Μακεδονία για να φτάσει στο νότο. Κοντά στον Άθω, όμως, οι Πέρσες συνάντησαν τρομερή τρικυμία, όπου χάθηκαν 300 πλοία τους και 20.000 άνδρες. Ο Μαρδόνιος θεώρησε φρόνιμο να επιστρέψει στον Ελλήσποντο, για να εισπράξει την οργή του Δαρείου και να χαθεί οριστικά από το προσκήνιο.

Ο Δαρείος δεν απογοητεύτηκε. Διέταξε να ετοιμαστεί νέα εκστρατεία. Έστειλε κήρυκες στις πόλεις της Ελλάδας και ζητούσε δήλωση υποταγής. Η Αθήνα εδώ και χρόνια (από το 506 π.Χ.) πολεμούσε με τους Θηβαίους και τους Αιγινήτες, οι οποίοι έσπευσαν να αποδεχθούν τις απαιτήσεις του Δαρείου. Τους ακολούθησαν και άλλοι. Υπήρξαν όμως κι εκείνοι που τις αντέκρουσαν. Πρώτοι ήταν οι Αθηναίοι, μετά οι Σπαρτιάτες. Κατακρήμνισαν μάλιστα τους κήρυκες οι Αθηναίοι σε βάραθρο, οι Σπαρτιάτες σε πηγάδι. Πού οφείλεται αυτή η αντίδραση; Οι Σπαρτιάτες προχώρησαν σ’ αυτή την ενέργεια επειδή ένιωσαν να πληγώνεται η στρατιωτική τους φιλοτιμία, αφού θεώρησαν τον εαυτό τους (δίκαια) την ισχυρότερη πελοποννησιακή πόλη· οι Αθηναίοι από την πλευρά τους, που στο μεταξύ άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι η Ελλάδα δεν ήταν ένα απλό άθροισμα πόλεων - κρατών, επειδή θεώρησαν την ιταμή αξίωση ως προσβλητική για το ελληνικό φιλότιμο.

Ενόψει του μεγάλου κινδύνου οι Αθηναίοι προσέγγισαν τους Σπαρτιάτες και αναγνώρισαν την ηγεμονική τους θέση. Σ’ αυτή την προσέγγιση, μάλιστα, κατήγγειλαν τους Αιγινήτες ότι έδειξαν φιλική διάθεση προς το Δαρείο. Ζήτησαν να σταλεί ο Σπαρτιάτης βασιλιάς Κλεομένης ως τιμωρός της Αίγινας για προδοσία. Η στάση των Αθηναίων μπορεί να χαρακτηριστεί όντως ελληνική και όχι μόνο αθηναϊκή.

Η ενίσχυση του γοήτρου της Σπάρτης ήταν πράγματι καθοριστική. Και ήρθε λίγα χρόνια μετά τη νίκη της επί του συνδιεκδικητή της πελοποννησιακής ηγεμονίας Άργους.

Η εκστρατεία του Κλεομένη κατά της Αίγινας δεν ολοκληρώθηκε, επειδή οι Αιγινήτες, υποκινούμενοι από τον αντίζηλο του Κλεομένη Δημάρατο, τον κατηγόρησαν ότι ενέργησε χωρίς έγκριση του «κοινού» των Σπαρτιατών και για χάρη των Αθηναίων. Επέστρεψε στη Σπάρτη αποφασισμένος να βγάλει από τη μέση το συμβασιλέα του Δημάρατο. Εκμεταλλευόμενος τη γενική υπόνοια ότι ο Δημάρατος δεν ήταν  γνήσιος Σπαρτιάτης, καθότι νόθος γιος του Αρίστωνα, υποκίνησε το Λεωτυχίδη, διεκδικητή του θρόνου από τη γενιά των Ηρακλειδών, να κινήσει τη διαδικασία έκπτωσής του. Έγινε δίκη. Ρωτήθηκε και το μαντείο των Δελφών. Ο Δημάρατος καθαιρέθηκε. Ο Λεωτυχίδης έγινε βασιλιάς. Ο Δημάρατος κατέφυγε στο Δαρείο ζητώντας βοήθεια για να ανακτήσει το θρόνο του. Ο Κλεομένης επανήλθε στην Αίγινα, όπου συνέλαβε τους 10 ισχυρότερους παράγοντες (Κρίο, Κάσαμβο κ.ά.), τους οποίους παρέδωσε στην Αθήνα.