8. Οι εκλογές του 1958 - Νέα Κυβέρνηση. Η κυπριακή Ανεξαρτησία

     1. Η νέα Κυβέρνηση έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης. Αμέσως μετά ανακοίνωσε τη διενέργεια εκλογών για τις 11/5 με νέο εκλογικό νόμο με ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής που πριμοδοτούσε το πρώτο κόμμα.

     Ο εκλογικός νόμος δέχτηκε τα πυρά των μικρών κομμάτων, με πρωτοστατούσα την ΕΔΑ. Η τελευταία επιδόθηκε σε μια εργώδη προσπάθεια εκλογικής συνεργασίας με τα άλλα κόμματα. Η προσπάθεια έληξε στις 3/4 με αποτυχία. Μετά από αυτό η αντιπολίτευση θα κατερχόταν στις εκλογές τριχοτομημένη. Έτσι στις εκλογές μετείχαν:

- η ΕΡΕ

- το Κόμμα των Φιλελευθέρων υπό τους Γ. Παπανδρέου και Σοφ. Βενιζέλο

- η Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωση (ΠΑΔΕ), στην οποία μετείχαν τα υπόλοιπα αστικά κόμματα

- η ΕΔΑ υπό τους Ι. Πασαλίδη και Ηλ. Ηλιού και αρκετές συνεργασίες, και

- η Ένωση Λαϊκών Κομμάτων (ΕΛΚ), ευκαιριακή συνένωση επώνυμων πολυτευτών της αντιβενιζελικής παράταξης.

      Η ΕΡΕ κέρδισε τις εκλογές σχεδόν άνετα: 41,2% των ψήφων και 171 έδρες. Έκπληξη αποτέλεσε η επιτυχία της ΕΔΑ: 24,4% και 79 έδρες, η οποία θορύβησε το πολιτικό κ.λ. κατεστημένο. Τα λοιπά κόμματα: Φιλελεύθεροι (20,7% και 36 έδρες), ΠΑΔΕ 10 (10,6% και 10 έδρες).

     Μία από τις άμεσες συνέπειες του εκλογικού αποτελέσματος ήταν η κρίση που ξέσπασε στο Κόμμα Φιλελευθέρων: ταυτόχρονη παραίτηση και των δυο συναρχηγών και η ίδρυση από το Γεώρ. Παπανδρέου του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κέντρου (ΦΔΚ).

      2. Στις 17/5/58 σχηματίστηκε η τρίτη κυβέρνηση της ΕΡΕ υπό τον Κ. Καραμανλή. Σε αυτή μετείχαν: Κων. Καραμανλής (πρωθυπουργός και υπ. Εθν. Άμυνας), Ευάγγ. Αβέρωφ (Εξωτερικών), Δ. Μακρής (Εσωτερικών), Κ. Τσάτσος (Προεδρίας), Α. Πρωτοπαπαδάκης (Συντονισμού), Κ. Παπακωνσταντίνου (Οικονομικών), Λ. Δερτιλής (Εμπορίου) και Ν. Μάρτης (Βιομηχανίας).

       3. Στην πρώτη γραμμή των κυβερνητικών προτεραιοτήτων ήταν και πάλι η επίλυση του Κυπριακού. Ένα επιπλέον στοιχείο που προστέθηκε στο περίπλοκο αυτό θέμα ήταν οι εκτεταμένες συγκρούσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων (Ιούλ. 1958). Από την άλλη ο Βρετανός πρωθυπουργός Χάρ. Μακμίλλαν προωθούσε εκβιαστικά σχέδιο για τριπλή «συνεταιριστική» (Ελλήνων – Τούρκων – Βρετανών) διοίκηση της Κύπρου. Αυτό το σχέδιο εξουδετερώθηκε από δημόσια δήλωση (Σεπτ. 1958) του Μακαρίου ότι αποδέχεται τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κυπριακού κράτους με ταυτόχρονο αποκλεισμό και της Ένωσης (ελληνική επιδίωξη) και της διχοτόμησης (τουρκική επιδίωξη με υποκρυπτόμενη βρετανική υποστήριξη). Έτσι άρχισαν ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στις τριμερείς διαπραγματεύσεις της Ζυρίχης (5-11/2/59) και στις συμφωνίες του Λονδίνου (17-19/2/59) εν μέσω πολλών δυσκολιών, φυσικά. Η αντιπολίτευση αντέδρασε έντονα με δυο προτάσεις μομφής κατά της Κυβέρνησης, οι οποίες απορρίφθηκαν. Και φυσικά η συμφωνία ήταν προϊόν συμβιβασμών. Από τη στιγμή που η Βρετανία ενέταξε τεχνηέντως και δολίως στο παιγνίδι και την Τουρκία δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Ίσως δε η ελαττωματικότητα της συμφωνίας να μην έγκειτο κυρίως σε όσα υποστήριζε η αντιπολίτευση, αλλά στο ότι εμπεριείχε στοιχεία μη βιωσιμότητάς της. Αν οι Ελληνοκύπριοι έδειχναν μεγαλύτερη ευελιξία και υπομονή, ίσως σε βάθος χρόνου να κέρδιζαν το μέγιστο των επιδιώξεών τους. Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι σήμερα μετά χαράς θα υποδέχονταν μια αναβίωση αυτής της Συμφωνίας!…..