Η ναυμαχία του Αρτεμισίου

Αυτά έγιναν στην ξηρά. Τον ελληνικό στόλο τον αφήσαμε στο Αρτεμίσιο. Παρόλη τη συμφορά του περσικού στόλου στις Αφέτες, εξακολούθησε να είναι ισχυρότερος του ελληνικού. Γιαυτό ο τελευταίος αποφάσισε να υποχωρήσει αμαχητί στο εσωτερικό. Οι Ευβοείς παρακαλούσαν τον Ευρυβιάδη να αναβάλει τουλάχιστο την αποχώρηση για μερικές μέρες. Ούτε αυτό έγινε. Τότε οι Ευβοείς κατέφυγαν με 30 τάλαντα στο Θεμιστοκλή. Αυτός, θεωρώντας ότι η εγκατάλειψη του Αρτεμισίου θα απέβαινε μοιραία, αποφάσισε να μείνει έστω με μόνο τον αθηναϊκό στόλο. Είχε μαζί του 147 πλοία και ζήτησε και του έστειλαν άλλα 53. Οι Πέρσες έστειλαν 200 πλοία να περιπλεύσουν την Εύβοια από τη νότια πλευρά και από εκεί να μπουν στον ευβοϊκό κόλπο. Οι Έλληνες έμαθαν την κίνηση αυτή, αλλά επειδή ήταν αποφασισμένοι να πολεμήσουν, ανοίχτηκαν στο πέλαγος και παρέταξαν τα πλοία τους κυκλικά. Προκαλούσαν του Πέρσες σε μάχη. Εκείνοι σχημάτισαν άλλο κύκλο γύρω από τους Έλληνες. Δόθηκε διαταγή στα ελληνικά πλοία να επιτεθούν. Κυρίεψαν ή κατέστρεψαν 30 περσικά. Εκείνοι αιφνιδιάστηκαν αλλά σε λίγο αντεπιτέθηκαν. Η μάχη δεν κρίθηκε. Όταν νύχτωσε οι δύο στόλοι επανήλθαν στις βάσεις τους (Αφέτες και Αρτεμίσιο, αντίστοιχα). Νέα τρικυμία τη νύχτα προκάλεσε νέες απώλειες στα ελλιμενισμένα περσικά πλοία και κατέστρεψε όλα όσα επέστρεφαν από τη ναυμαχία, στα Κοίλα της Εύβοιας, ανάμεσα στο Γεραιστό και στον Καφηρέα. Την επομένη έφθασαν και οι 53 νέες αθηναϊκές τριήρεις. Οι Έλληνες επιτέθηκαν στους Αφέτες και κατέστρεψαν πολλά πλοία των Κιλίκων.

Την τρίτη ημέρα οι Πέρσες ναύαρχοι, ντροπιασμένοι και φοβούμενοι την οργή του βασιλιά, επιτέθηκαν στο Αρτεμίσιο με όλο το στόλο τους. Οι Έλληνες δέχτηκαν τη μάχη αλλά δεν απομακρύνθηκαν από την παραλία τους. Η σύγκρουση υπήρξε μανιώδης. Οι απώλειες και των δυο μεγάλες. Και ενώ κατέπαυσε η ναυμαχία και οι Έλληνες άρχισαν να αναρωτιούνται αν είχε νόημα να συνεχίσουν τον αγώνα, κατέφθασε από τις Θερμοπύλες με το πλοίο του ο Αθηναίος Αβρώνυχος φέρνοντας τη θλιβερή είδηση.

Δεν υπήρχε πλέον λόγος παραμονής του στόλου στο Αρτεμίσιο. Αναχώρησε. Πέρασαν από τη Χαλκίδα και δε σταμάτησαν παρά μόνο στη Σαλαμίνα. Κατά τη διαδρομή ο Θεμιστοκλής άφηνε μηνύματα στους Ίωνες που συνόδευαν τον Ξέρξη να τον εγκαταλείψουν, είτε συντασσόμενοι με τους ομοφύλους τους είτε παραμένοντας αμέτοχοι.

Ο περσικός στόλος, όταν διαπίστωσε την αναχώρηση του ελληνικού, επιτέθηκε στην Εύβοια και κυρίευσε την Ιστιαία.