10. Ο «ανένδοτος» του Γ. Παπανδρέου. Ρήξη Καραμανλή - Ανακτόρων

     1. Μετά τις εκλογές ο Κ. Καραμ. σχημάτισε την τέταρτη κυβέρνησή του από τους: Παν. Κανελλόπουλο (Αντιπρόεδρο), Ευάγγ. Αβέρωφ (Εξωτερικών), Αρ. Πρωτοπαπαδάκη (Εθν. Άμυνας), Γ. Ράλλη (Εσωτερικών), Κων. Παπακωνσταντίνου (Δικαιοσύνης), Δ. Μακρή (Προεδρίας), Σπ. Θεοτόκη (Οικονομικών) και Παν. Πιπινέλη (Εμπορίου).

     2. Η τεκμηρίωση της αμφισβήτησης της γνησιότητας του εκλογικού αποτελέσματος όπλισε την αντιπολίτευση με επιχειρήματα κι επιθετικότητα. Η αντικυβερνητική πολεμική πήρε πλέον μόνιμο χαρακτήρα και μετατράπηκε, κατά την επιγραμματική φράση-σημαία του Γ. Παπανδρέου, σε «ανένδοτο αγώνα». Η αντιπαράθεση –με έντονη και τη λαϊκή επιδοκιμασία- πήρε μετωπικό χαρακτήρα. Κι είχε πολλές πτυχές κι εκδηλώσεις.

      Έτσι, οι ΕΚ και ΕΔΑ δεν προσήλθαν στη Βουλή ούτε κατά την εκφώνηση του Λόγου του Θρόνου (έναρξη) ούτε κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της Κυβέρνησης. Ζήτησαν (εκβιάζοντας κατά τον Καραμ.) την παρέμβαση του βασιλιά. Διοργανώθηκαν δημόσιες συγκεντρώσεις, η πρώτη από τις οποίες (Απρ. 1962) απαγορεύτηκε. Το 1962 οργανώθηκαν μαχητικά αγροτικά συλλαλητήρια και εργατικές, φοιτητικές και μαθητικές κινητοποιήσεις.

    Την ίδια περίοδο η Κυβέρνηση αντιδρούσε με κατευναστικές πρωτοβουλίες: το καλοκαίρι 1962 α) κατήργησε το στρατόπεδο εκτόπισης στον Άγ. Ευστράτιο, β) καθιέρωσε το θεσμό των αγροτικών συντάξεων (ΟΓΑ) κ.ά.

      3. Οι κλονισμένες σχέσεις Καραμανλή – Ανακτόρων αντί ν’ αποκατασταθούν παγιώνονταν. Τον Οκτ. 1962 ο Καραμ. απηύθυνε στο βασιλιά εκτενές Υπόμνημα, επισημοποιώντας έτσι τις αγεφύρωτες διαφορές τους. Το Φεβρ. 1963 διατύπωσε δημόσια την πρόθεσή του για συνταγματική αναθεώρηση. Η σχετική πρόταση της ΕΡΕ κατατέθηκε στη Βουλή στις 21/2/63. Το Μάρτ. συγκροτήθηκε η Ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή με αποχή των ΕΚ και ΕΔΑ. Οι πολιτικές εξελίξεις απέτρεψαν την πρόοδο της διαδικασίας.

     4. Η πολιτική κρίση κορυφώθηκε με τη δολοφονία στις 22/5/63 στη Θεσ/νίκη του βουλευτή, συνεργαζόμενου με την ΕΔΑ, Γρηγ. Λαμράκη και τον ταυτόχρονο τραυματισμό του βουλευτή Γ. Τσαρουχά. Δράστες αντικομουνιστικές ομάδες με την ανοχή της Χωροφυλακής. Ο Γρ. Λαμπράκης είχε ήδη προβληθεί με τον Α΄ Μαραθώνιο Ειρήνης που είχε προηγηθεί. Η κηδεία του μετατράπηκε σε μαζική πολιτική διαδήλωση. Στη συνέχεια ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, αξιοποιώντας το πολιτικό κλίμα,  ίδρυσε την αριστερή νεολαιίστικη οργάνωση «Γρ. Λαμπράκης».

    Από τη δικαστική έρευνα (ανακριτής ο μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρ. Σαρτζετάκης) προέκυψαν οι υπόγειες διαδρομές συνεργασίας κρατικών οργάνων και παρακρατικών οργανώσεων. Ο Γ. Παπανδρέου αποκάλεσε, αδίκως, τον Κ. Καραμ. «ηθικό αυτουργό της δολοφονίας».

      Μέσα σε αυτή την αρρωστημνένη κατάσταση εκδηλώθηκε δημόσια διαφωνία πρωθυπουργού – Θρόνου. Αφορμή η σχεδιαζόμενη επίσημη επίσκεψη του βασιλικού ζεύγους στις 11/6/63 στο Λονδίνο. Ο Καραμ. διαφώνησε και παραιτήθηκε, εισηγούμενος ταυτόχρονα τη διενέργεια εκλογών βάσει του ισχύοντος νόμου. Αφού δεν εισακούστηκε, εγκατέλειψε την Ελλάδα ορίζοντας στη διοίκηση του κόμματος 3μελή Επιτροπή (Παν. Κανελλόπουλο, Κ. Ροδόποουλο και Παν. Παπαληγούρα).