ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ: ΠΡΟΔΡΟΜΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ - ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

 Πρώτη αποδυνάμωση της ηγεμονίας των Αθηνών

      Είδαμε ότι η Αθήνα στα μέσα του Ε΄ π.Χ. αι. βρισκόταν στην ακμή της. Είχε στην πλήρη επιρροή και κυριαρχία της όλες τις ναυτικές πόλεις-νησιά και όλη την ανατολική Στερεά Ελλάδα (Βοιωτία, Φωκίδα, Λοκρίδα). Αυτή την κατάσταση αναγνώρισε και η Σπάρτη.

     Ξαφνικά, όμως, το 447 π.Χ. αυτή η κυριαρχία δέχτηκε το πρώτο πλήγμα. Σε κάθε «σύμμαχο» πόλη η Αθήνα εγκαθιστούσε δημοκρατικό καθεστώς - άρχοντα. Οι άρχοντες φρόντιζαν να εξουθενώνουν τους κυριότερους αντιπάλους τους ολιγαρχικούς, εξορίζοντάς τους. Αυτοί οι τελευταίοι δεν κατέθεταν τα όπλα. Αγωνίζονταν με κάθε τρόπο να επανέλθουν στα πράγματα της πατρίδας τους. Αυτό έπραξαν και πολλοί φυγάδες Βοιωτοί. Ελπίζοντας στην υποστήριξη της Σπάρτης, προσεταιρίστηκαν πολλούς φυγάδες Φωκαείς, Λοκρούς, Ευβοείς, Αιγινήτες κ.ά., κυρίευσαν ξαφνικά τον Ορχομενό, τη Χαιρώνεια κ.ά. μικρότερες βοιωτικές πόλεις. Οι Αθηναίοι αντέδρασαν. Έστειλαν το στρατηγό Τολμίδη με 1.000 Αθηναίους και μερικούς συμμάχους. Αυτή η δύναμη, ανεπαρκής όπως ήταν, δέχτηκε επίθεση στην Κορώνεια και διαλύθηκε. Οι Αθηναίοι για να ελευθερώσουν τους αιχμαλώτους αναγκάστηκαν να έρθουν σε συμφωνία και να φύγουν από τη Βοιωτία, της οποίας οι πόλεις έπεσαν στα χέρια των ολιγαρχικών. Η επιτυχία τους επεκτάθηκε και στη Λοκρίδα, τη Φωκίδα, μέχρι και την Εύβοια. Εναντίον της τελευταίας στάλθηκε ο Περικλής. Πριν όμως ολοκληρώσει το έργο του πληροφορήθηκε ότι αποστάτησαν και οι Μεγαρείς. Έσπευσε να γυρίσει στην Αττική. Ταυτόχρονα εισέβαλε σ’ αυτή μέσω των Μεγάρων ο βασιλιάς της Σπάρτης Πλειστοάναξ. Ευτυχώς οι Σπαρτιάτες και οι σύμμαχοί τους δεν προχώρησαν πέρα από την Ελευσίνα, είτε διότι δωροδοκήθηκαν είτε επειδή δεν είχαν αρκετή δύναμη. Ο Περικλής ξαναγύρισε στην Εύβοια και την υπέταξε. Είχε όμως την άποψη ότι ήταν μάταιος κάθε αγώνας επανάκτησης των πόλεων της ξηράς. Αντίθετα μάλιστα, όφειλαν ν’ απαγκιστρωθούν και από όσες κατείχαν στην Πελοπόννησο. Όφειλαν να περιοριστούν μόνο στα νησιά και στις μακρινές παράλιες πόλεις. Έτσι, στις αρχές του 445 π.Χ. οι Αθηναίοι και οι Σπαρτιάτες σύναψαν 30ετή συνθήκη.

      Ο Περικλής έλπιζε ότι, θυσιάζοντας τις ηπειρωτικές κτήσεις, θα εξασφάλιζε τις ναυτικές κτήσεις των Αθηναίων, καθώς αυτό μπορούσαν να κάνουν ευχερέστερα. Και είχε κατ’ αρχήν δίκαιο. Και αυτό γιατί δεν υπήρχε καμία ταυτότητα, ενότητα και ισότητα δικαιωμάτων και συμφερόντων ανάμεσα στην Αθήνα και στις υποτελείς πόλεις.