3. Η μάχη του Χαμούρκιοϊ – Ιλμπουλάκ (16/8)

     1. Τη νύχτα της 15^ης προς 16/8 ισχυρές τουρκικές δυνάμεις προέλασαν, περισφίγγοντας την ομάδα Τρικούπη. Το πρωί της 16^ης οι μεραρχίες της ομάδας Τρικούπη, μετακινούμενες με καθορισμένους σκοπούς, αντιμετώπισαν ισχυρότατες τουρκικές δυνάμεις.

    Πρώτες δέχθηκαν προσβολές οι μερ. 9^η και 12^η, οι οποίες προσβολές εξελίχθηκαν σε σφοδρές μάχες στο Ιλμπουλάκ Δαγ. Με επανειλημμένες επιθέσεις η 12 μερ. δεν κατόρθωσε μεν να διασφαλίσει την κατοχή του Ιλμπουλάκ, διευκόλυνε όμως την κίνηση της 5^ης προς τα δυτικά.

     Η 13^η μερ., ακολουθούμενη από το στρατηγείο του Α΄ Σ.Σ., έφθασε στο Χαμούρκιοϊ. Η 5^η μερ., κινούμενη προς Ολουτζάκ, προσβλήθηκε από εχθρική φάλαγγα. Επενέβη το 33^ο σύνταγμά της και απώθησε τους Τούρκους.

     2. Το απόγευμα, όμως, η τουρκική πίεση εντάθηκε σε ολόκληρο το μέτωπο των μεραρχιών του Σώματος. Ο Τρικούπης, διαπιστώνοντας την κρισιμότητα της κατάστασης, διέταξε τις μερ. του ν’ απαγκιστρωθούν από τον εχθρό. Σε λίγο (5 μ.μ.) η 9^η δέχθηκε ισχυρότατη επίθεση και η ελληνική γραμμή ανατράπηκε.

      Το τάγμα 2/40, στ’ αριστερό της μεραρχίας, 3 φορές έχασε τις θέσεις του κι άλλες τόσες τις επανέκτησε με τις λόγχες. Κάποια στιγμή, όμως, τραυματίστηκε ο διοικητής του Γεώρ. Παπαστεργίου και σταδιακά τέθηκαν εκτός μάχης όλοι οι αξιωματικοί, εκτός από έναν ανθυπολοχαγό. Η μαχητικότητα του τάγματος ατόνησε. Έσπευσε σε βοήθεια το 1/26 υπό το συντ/ρχη Γεώρ. Καλλιεγκάκη, το οποίο με ορμητική αντεπίθεση σταθεροποίησε την ελληνική διάταξη. Τραυματίστηκε, όμως, θανάσιμα ο ηρωικός διοικητής, αλλά και ο αντισ/ρχης πυροβολικού Αθαν. Πουρνάρας. Το ηθικό των μαχητών κλονίστηκε ανεπανόρθωτα.

     Με λυσσαλέα τουρκική αντεπίθεση ανατράπηκε ολόκληρη η 9^η μερ. Έσπευσε, όμως, ο ταγ/ρχης Ξανθάκος με 4 πεδινές πυροβολαρχίες που με δραστικές βολές άμεσης σκόπευσης αναχαίτισαν τους Τούρκους.

    Τη νύχτα 16 προς 17/8 η ομάδα Τρικούπη, μετά από ολοήμερη μάχη, βρέθηκε κυκλωμένη από ανατολικά, νότια και νοτιοδυτικά, ενώ απειλούνταν και από βορρά. Εξαντλούνταν επιπλέον τρόφιμα και πυρομαχικά. Εντούτοις κατόρθωσαν οι μονάδες, σχεδόν διαλυμένες, να διαφύγουν από τα ελάχιστα σημεία διαφυγής, κυρίως προς το Σάλκιοϊ.