3. Η απώλεια της Ανατ. Θράκης

     Αν θα ήθελε κανείς να εντοπίσει σε ένα μόνο αίτιο τη θλιβερή για το Έθνος έκβαση του Μικρασιατικού πολέμου, αυτό θα ήταν η επιστροφή του Κων/νου. Διότι αυτό (πέρα από την αναστάτωση που έφερε, κυρίως, στο στράτευμα) λειτούργησε ως τορπίλη στις σχέσεις της Ελλάδας με τους Συμμάχους. Φυσικά υπάρχουν και άλλα πολλά (όπως π.χ. ανάξιες στρατιωτικές ηγεσίες, κυβερνητικές επιλογές κ.ά.) αίτια, η πλειονότητα των οποίων συναρτάται, άμεσα ή έμμεσα, με αυτό. Αυτό φρονούσε και η Επανάσταση, γιαυτό στη Διακήρυξή της έθετε ως πρόθεσή της το σχηματισμό κυβέρνησης που να εμπνέει εμπιστοσύνη στην Αντάντ. Αυτό όμως ερχόταν σε αντίθεση με τη διάσωση της Αν. Θράκης.

    Έτσι, αμέσως μετά την επικράτηση της Επανάστασης, οι Πλαστήρας και Γονατάς συναντήθηκαν με τους πρεσβευτές της Αγγλίας και της Γαλλίας. Τους ζήτησαν να υποδείξουν εκείνοι πρόσωπα που θα συγκροτούσαν την κυβέρνηση. Αυτοί αρκέστηκαν να μη διατυπώσουν αντιρρήσεις σε έναν κατάλογο προσώπων που τους παρουσίασαν. Τη μεγαλύτερη απογοήτευση, όμως, δοκίμασαν οι δυο επαναστάτες όταν άκουγαν τους πρεσβευτές να τους δηλώνουν ότι η απόφαση των Συμμάχων να παραδοθεί η Αν. Θράκη στην Τουρκία ήταν τελεσίδικη. Το ρήγμα Αντάντ – Ελλάδας μετά το 1920 ήταν αγεφύρωτο!....

      Ο Πλαστήρας και ο Άγγλος πρεσβευτής συναντήθηκαν και πάλι στις 2/10. Σε αυτή ο Άγγλος δήλωσε στον Πλαστήρα ότι αν η Ελλάδα δε δεχόταν τις αποφάσεις της, δε θα πρέπει να περιμένει καμιά βοήθεια από την Αντάντ, ζωτικής σημασίας για την ανασυγκρότηση. Αυτός απάντησε ότι θα πράξει ό,τι του υποδείξει ο Βενιζέλος.

     Την επομένη ο Ελ. Βενιζέλος που ήδη είχε οριστεί ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο εξωτερικό, συναντούσε στο Λονδίνο τον Άγγλο υπ. Εξωτερικών. Σε τηλεγράφημα που απέστειλε στους επαναστάτες επιβεβαίωνε την –καταστροφική για το Έθνος- οριστική απώλεια της ανατ. Θράκης και έμμεσα συνιστούσε την αποδοχή της, αλλιώς δε θ’ αποδεχόταν την αντιπροσώπευση της χώρας.

     Η γνώμη του Βενιζέλου δεν ήταν δυνατόν ν’ απορριφθεί. Αμέσως ελληνική αντιπροσωπία από τους στρατηγό Αλ. Μαζαράκη και συντ/ρχη Πτ. Σαρηγιάννη αναχώρησε για τα Μουδανιά, όπου ήδη βρισκόταν σε εξέλιξη η συνεδρίαση της Στρατιωτικής Σύσκεψης Ανακωχής. Ο Βενιζέλος είχε ήδη αποδεχθεί την εγκατάλειψη της ανατ. Θράκης, αφού όμως υπογραφεί η συνθήκη ειρήνης, όρο όμως που απέσυρε σε νέα συνάντησή του με τον Curzon. Αλλά και πάλι το πράγμα δεν απαλλάχθηκε από ασάφειες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την επάνοδο του Αλ. Μαζαράκη στην Αθήνα χωρίς να υπογράψει το οριστικό κείμενο της ανακωχής. Η κατάσταση διευκρινίστηκε και στις 13/10 η Ελλάδα αποδέχθηκε τους όρους και τις διευθετήσεις της ανακωχής.

      Στις 14/10 άρχισε η αποχώρηση του ελλ. στρατού δυτικά του Έβρου και μαζί του άλλοι 250.000 νέοι πρόσφυγες. Στις 25/10 οι Έλληνες παρέδωσαν την ανατ. Θράκη στους Συμμάχους. Και δι’ αυτών στην Τουρκία!...