Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ (1204 - 1461)

  Υπήρξε μακροβιότατη αλλά διαδραμάτισε για τον Ελληνισμό πολύ μικρό ως ασήμαντο ρόλο, καθώς βρέθηκε εγκλωβισμένη ανάμεσα σε εχθρικά κράτη. Μέχρι την κατάλυσή της βασίλευσαν σε αυτή είκοσι βασιλείς. Θα μνημονεύσουμε εντελώς επιγραμματικά τους πρώτους 7 που καλύπτουν εν πολλοίς τη βασική περίοδο της Φραγκοκρατίας κι εκείνους που έγραψαν τον επίλογό τους.

   Αλέξιος Α΄ Κομνηνός (1204-1222): Είναι ο ιδρυτής της αυτοκρατορίας. Πέθανε το 1222 σε ηλικία 40 ετών.

       Ανδρόνικος Α΄ Γίδων ο Κομνηνός (1222-1235): Γαμβρός του Αλεξίου Α΄. Επί της βασιλείας του αντιμετώπισε επίθεση του Σελτζούκου σουλτάνου Μελέκ κι έχασε πολλά εδάφη. Κυρίως αποκόπηκε από την αυτοκρατορία της Νικαίας.

  Ιωάννης Κομνηνός, ο τουρκικά καλούμενος Αξούχ (1235-1241): Γιος του Αλεξίου Α΄.

   Μανουήλ Α΄ ο Στρατηγικός (1241-1266): Αδελφός του προηγουμένου. Υπήρξε ενάρετος βασιλιάς.

      Ανδρόνικος Β΄ (1266-1269): Γιος του Μανουήλ από την Άννα Ξυλολόη.

  Γεώργιος Α΄ (1269-1283): Ετεροθαλής αδελφός του προηγουμένου, γιος του Μανουήλ από κάποια Ειρήνη. Προδόθηκε από τους άρχοντες του κράτους του και αιχμαλωτίστηκε από τους Μογγόλους της Περσίας το 1283.

    Ιωάννης Β΄ (1283-1297): Αδελφός του Γεωργίου Α΄. Πολέμησε κατά του αποστάτη Παπαδόπουλου. Όταν τελείωσε με αυτή την περιπέτεια, νυμφεύθηκε την κόρη του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου, Ευδοκία την Παλαιολογίνα. Επί των ημερών του επιτέθηκαν κατά της Τραπεζούντας οι Ίβηρες (Γεωργιανοί) υπό το βασιλιά τους Δαβίδ αλλ’ αποχώρησαν άπρακτοι.

      Αλέξιος Δ΄ (1417): Γιος και διάδοχος του Μανουήλ. Βρέθηκε κάτω από την πίεση των Γενουατών που το 1396 είχαν εξασφαλίσει την παράταση των προνομίων τους. Τους Τουρκομάνους προσπαθούσε να τους αντιμετωπίσει με επιγαμίες. Ονόμασε το γιο του Ιωάννη συμβασιλέα. Αυτός επιχείρησε να εκθρονίσει τον πατέρα του. Απέτυχε. Κατέφυγε στο βασιλιά της Γεωργίας Αλέξανδρο, του οποίου νυμφεύθηκε την κόρη. Ο Αλέξιος Δ΄ ονόμασε συμβασιλέα το δευτερότοκο γιο του Αλέξανδρο. Ο Ιωάννης ζήτησε τη βοήθεια των Γενουατών για να καταλάβει το θρόνο.

    Ιωάννης Δ΄: Ο Ιωάννης, επιχειρώντας να εκθρονίσει τον πατέρα του, αποβιβάστηκε στον Άγ. Φωκά. Εκεί έσπευσε να τον αντιμετωπίσει ο Αλέξιος Δ΄. Κάποια μέλη της βασιλικής φρουράς που είχε προσεταιριστεί ο Ιωάννης τον σκότωσαν χωρίς, όμως, δική του εντολή. Ο Ιωάννης στέφθηκε αυτοκράτορας. Αμέσως αντιμετώπισε την απειλή άτακτων μουσουλμάνων υπό τον Αρταβίλη. Στάλθηκε εναντίον τους ο πανσέβαστος Αλέξανδρος. Οι Τραπεζούντιοι νικήθηκαν και ο Αλέξανδρος φονεύθηκε. Οι Μωαμεθανοί του Αρταβίλη έφθασαν ως την Τραπεζούντα. Ο Ιωάννης την υπερασπίστηκε αποτελεσματικά με 50 άντρες. Το 1442 απέφυγε την πολιορκία του οθωμανικού στόλου χάρη σε μια σφοδρή θαλασσοταραχή. Μετά την πτώση της Κων/πολης ο Τραπεζούντιος αυτοκράτορας όφειλε να επισκέπτεται την οθωμανική, πλέον, πρωτεύουσα κομίζοντας το φόρο υποτελείας και δώρα. Το 1456 ο Μωάμεθ διέταξε το διοικητή της Αμασείας Χιτήρη να καταλάβει την Τραπεζούντα. Ο Ιωάννης προσπάθησε να τον εμποδίσει πληρώνοντας φόρο. Τις διαπραγματεύσεις διεξήγαγε επιτυχώς ο αδελφός τού Ιωάννη, Δαβίδ.

   Ο θάνατος (1458) δεν επέτρεψε στον Ιωάννη να ιδεί ευοδούμενες τις προσπάθειές του σύναψης συμμαχιών με τους εμίρηδες της περιοχής του και το βασιλιά της Γεωργίας προκειμένου ν΄αποτρέψει την εξάπλωση των Οθωμανών.

    Δαβίδ (1458-61): Αδελφός του Ιωάννη. Συνέχισε τις τελευταίες προσπάθειες του Ιωάννη. Προς τούτο επιδίωξε επαφές και με ηγεμόνες της Δύσης και τον πάπα. Αυτές οι επαφές όχι μόνο ουδέν απέφεραν αλλά προκάλεσαν και τις ανησυχίες του Μωάμεθ Β΄. Γιαυτό το καλοκαίρι του 1461 τέθηκε επικεφαλής ισχυρότατης στρατιωτικής δύναμης, πεζικής και ναυτικής, και εξεστράτευσε προς κατάληψη της Τραπεζούντας. Ο Δαβίδ δεν είχε καμιά δυνατότητα αποτελεσματικής άμυνας. Εξάλλου πολλοί από τους Τραπεζούντιους άρχοντες δεν απεχθάνονταν την τουρκική κυριαρχία. Ανάμεσά τους και ο πρωτοβεστιάριος Γεώργιος Αμοιρούτζης. Αυτός έπεισε το Δαβίδ να παραδώσει την Τραπεζούντα. Αυτό έγινε τον Αύγ. του 1461. Ο Δαβίδ με την οικογένειά του και τους θησαυρούς του αναχώρησε κι εγκαταστάθηκε κάπου στο Στρυμόνα. Το 1463 αυτός και οι 8 γιοι του εκτελέστηκαν στην Αδριανούπολη. Πολλοί Τραπεζούντιοι μεταφέρθηκαν στην Κων/πολη. Περί τους 1.500 νέοι από αυτούς υποχρεώθηκαν να γίνουν γενίτσαροι. Αντίθετα, ο Γ. Αμοιρούτζης τιμήθηκε ανάλογα από τον κατακτητή για τις «καλές του υπηρεσίες»!....