Η αναβίωση της αυτοκρατορίας

    Παρακολουθήσαμε πώς ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος στις 15/8/1261 εισήλθε θριαμβευτής στη Βασιλεύουσα.

   Τα προβλήματα που είχε ν’ αντιμετωπίσει ο νέος αυτοκράτορας στην πρωτεύουσα μετά τα 60 χρόνια της συμφοράς ήταν και πολλά και μεγάλα. Στόχος του η αποκατάσταση –μέσα από τη συμφορά που άφησαν πίσω τους οι Λατίνοι- της παλαιάς βυζαντινής αυτοκρατορίας, τόσο από εδαφικής πλευράς όσο και οργανωτικής. Οι Λατίνοι που απέμειναν, μόλις αισθάνθηκαν ασφαλείς, άρχισαν τις παλιές τους δραστηριότητες. Οι συνεργασθέντες με τον κατακτητή Έλληνες όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν, αλλά πολλοί από αυτούς, επειδή γνώριζαν τη γλώσσα, χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορες αποστολές ή καθήκοντα. Στον πορθητή της Πόλης Αλέξιο Στρατηγόπουλο όχι μόνο επετράπη να τελέσει το θρίαμβο, αλλά επ’ αρκετό απέλαυε ίσων τιμών με τον αυτοκράτορα.

      Ο Μιχαήλ Η΄ βρήκε μια πόλη ερημωμένη. Πρώτη φροντίδα του η ανοικοδόμηση και ο εποικισμός της. Παρότρυνε τους ευγενείς να επανέλθουν στις παλιές εστίες τους. Όσα σπίτια δε διεκδικήθηκαν από τους παλιούς ιδιοκτήτες τους παραχωρήθηκαν σε εποίκους. Φρόντισε για την επιστροφή κι επανεγκατάσταση στις ακτές του Βοσπόρου των Ελλήνων που είχαν απομακρυνθεί λόγω της λατινικής κυριαρχίας. Μετέφερε ακόμη κατοίκους και από άλλες περιοχές (π.χ. Τσάκωνες) για να τονώσει πληθυσμιακά την πρωτεύουσα.

     Μεγάλη βαρύτητα έδωσε στην αποκατάσταση των μονών και εκκλησιών, τις οποίες προίκισε και με την παραχώρηση γης. Την Αγ. Σοφία στόλισε με λαμπρούς θησαυρούς. Επιδόθηκε ακόμα στην ανέγερση ή επισκευή δημοσίων κτηρίων (δικαστηρίων, στοών, αγορών κτλ.).

    Από τους σημαντικότερους τομείς με τους οποίους έπρεπε επειγόντως ν’ ασχοληθεί ήταν η αναδιοργάνωση του στρατού, της άμυνας της χώρας γενικότερα. Πρώτη προτεραιότητα το ναυτικό, για το φόβο της επίθεσης από τους Βενετούς. Αποφάσισε έτσι την ενεργοποίηση της συνθήκης με τους Γενουάτες, αντιπάλους των Βενετών. Τους παραχώρησε το παλάτι που κατείχαν άλλοτε οι Βενετοί. Παράλληλα προχώρησε δραστήρια στη ναυπήγηση νέου ελληνικού στόλου και στην επισκευή, επέκταση και ενίσχυση των τειχών. Για την επάνδρωση αυτού του στόλου χρησιμοποίησε κυρίως Τσάκωνες, έμπειρους ναυτικούς, και Γασμούλους (παιδιά μικτών γάμων Ελληνίδων με Λατίνους) κωπηλάτες.