Β΄. Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΗ ΠΕΡΙΓΥΡΟ (1989-2012)

1. Η μεγάλη ανατροπή στο Διεθνές σκηνικό

      1. Το 1989 αποτελεί ορόσημο στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων και αφετηρία μιας νέας εποχής στις διεθνείς σχέσεις. Ήταν η αρχή του τέλους του Ανατολικού Συνασπισμού, του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Η αποσύνθεσή του άρχισε με την κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου και τη συνένωση των δυο Γερμανιών (1989-90). Ακολούθησε στα δυο επόμενα 2-3 χρόνια η κατάρρευση ως χάρτινου πύργου ολόκληρου του περί την ΕΣΣΔ δομηθέντος «Σιδηρού Παραπετάσματος». Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ (Δεκ. 1991) ανεξαρτητοποιήθηκαν οι ομόσπονδες Δημοκρατίες που τη συγκροτούσαν και αντικαταστάθηκε βίαια ο τελευταίος σοβιετικός ηγέτης Μιχ. Γκορμπατσώφ από τον Μπορίς Γέλτσιν, ως Πρόεδρο πλέον της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στη συνέχεια τη θέση της ΕΣΣΔ πήρε η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών, συγκροτούμενη από ορισμένα από τα πρώην μέλη-Δημοκρατίες της ΕΣΣΔ.

      2. Δεν ήταν μόνο αυτές οι αλλαγές που είχαν άμεση ή έμμεση επίδραση στα συμφέροντα της Ελλάδας. Την ίδια περίοδο: α) διεξήχθη ο Πόλεμος του Κόλπου (Ιαν. – Φεβρ. 1991) για την εκδίωξη του Ιράκ από το Κουβέιτ· β) η πτώση του κομουνιστικού καθεστώτος της Αλβανίας και το χάος που επικράτησε στη χώρα αυτή· γ) η βαθμιαία (αλλά ραγδαία) διάλυση της Γιουγκοσλαβίας στα συστατικά της μέρη· δ) ο αιματηρός/πολύνεκρος πόλεμος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ανάμεσα στις 3 συνιστώσες εθνότητες (Σέρβων, Βόσνιων/μουσολμάνων και Κροατών) από το 1992 ως το 1995· ε) περί το τέλος της 10ετίας του ’90 κυριάρχησε η μεγάλη κρίση γύρω από τη σερβική επαρχία του Κοσσυφοπεδίου, οι πολύνεκρες συγκρούσεις Σέρβων και Κοσσοβάρων εθνικιστών-μουσουλμάνων-Αλβανών και η δυναμική επέμβαση της Δύσης προς αποτροπή (φαινομενικά τουλάχιστο) τυχόν γενοκτονίας (ανάλογης μ’ εκείνη στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη) και η πρόκληση συμφοράς, και τέλος στ) η ίδρυση των νέων κρατών Σκοπίων/FYROM (κυρίως) και του Μαυροβουνίου. Με όλα αυτά επήλθε το τέλος και του περιβόητου –απειλητικού(;) για την παγκόσμια ειρήνη- «Ψυχρού Πολέμου».

    3. Ειδικότερα στην Ελλάδα: α) Η Κυβέρνηση Κων. Μητσοτάκη κατέστησε την Ελλάδα πλήρες μέλος της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), η οποία φιλοδοξούσε να γίνει ο «αμυντικός βραχίονας» της Ε.Ε. Ταυτόχρονα η Τουρκία γινόταν δεκτή ως «συνδεδεμένο μέλος». Αυτή η επιλογή, όμως, τελικά αποδυναμώθηκε (αν όχι ακυρώθηκε) λόγω της ταυτόχρονης εξαίρεσης εφαρμογής του άρθρου 5 της συνθήκης των Βρυξελλών για τις διαφορές μεταξύ των τακτικών ή συνδεδεμένων μελών της ΔΕΕ. Αυτό έστρεψε την Ελλάδα προς ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΟΑΣΕ. β) Η εμφάνιση στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό των «εκσυγχρονιστών» του ΠΑΣΟΚ υπό τον Κων. Σημίτη. γ) Στις αρχές του 1997 η Ελλάδα (υπό το ΠΑΣΟΚ) έγινε μέλος της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) της Ε.Ε.