3. Οι εκλογές του 2004. Η ΝΔ στην εξουσία

    1. Εν μέσω τόσων και τέτοιων δυσχερειών και κατακραυγών η δεύτερη (και τελευταία) κυβερνητική θητεία του Κ. Σημίτη προσέγγιζε στο τέλος της. Όλα προδίκαζαν το τέλος του ΠΑΣΟΚ και την επάνοδο στην εξουσία της ΝΔ υπό τον Κώστα Καραμανλή. Οι εκλογές ορίστηκαν για τις 6/3/2004, ένα μήνα σχεδόν νωρίτερα για να μπορέσει η νέα Κυβέρνηση να ενημερωθεί αλλά και να καλύψει τις σημαντικές καθυστερήσεις της προετοιμασίας για τη στοιχειώδη, έστω, διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων.

    Ενόψει του κινδύνου το ΠΑΣΟΚ να υποστεί εκλογική πανωλεθρία υπό την αρχηγία του, ο Κ. Σημίτης δυο μήνες νωρίτερα αποσύρθηκε, παραδίδοντας το «δακτυλίδι» της αρχηγίας στο Γεώργιο Α. Παπανδρέου. Αυτός είχε, πάντως, την πρόνοια να ζητήσει και τη «νομιμοποίησή» του από την εκλογική βάση του κόμματος.

     Οι εκλογές φέρανε τη ΝΔ δυναμωμένη (45%) στην εξουσία, ενώ το ΠΑΣΟΚ διατήρησε τη δύναμή του σε αξιοπρεπή επίπεδα (38%).

      2. Στη νέα Κυβέρνηση υπό τον Κ. Καραμανλή μετείχαν, μεταξύ των άλλων, και οι: Προκόπης Παυλόπουλος (Εσωτερικών), Γεώργιος Αλογοσκούφης (Οικονομικών), Πέτρος Μολυβιάτης (Εξωτερικών), Γεώργ. Σουφλιάς (Χωροταξίας, Περιβάλλοντος και Δημ. Έργων), Δημ. Σιούφας (Ανάπτυξης), Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος (Εθνικής Άμυνας), Γεώργ. Βουλγαράκης (Δημ. Τάξης), Μαριέτα Γιαννάκου (Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων) κ.ά.

     3. Η Κυβέρνηση κλήθηκε ν’ αντιμετωπίσει τρία καυτά κι υπερεπείγοντα θέματα: α) την ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων για την αξιοπρεπή (τουλάχιστον) διεξαγωγή των Ολυμπιακών αγώνων του προσεχούς Αυγούστου. Απαιτούνταν τιτάνειες προσπάθειες και από πολλούς. β) Την ανάταξη της οικονομίας που βρισκόταν σε δεινή ως επικίνδυνη κατάσταση: το έλλειμμα του Προϋπολογισμού πλησίαζε (κατά την Κυβέρνηση) στο 8% και το δημόσιο χρέος στο 120%. γ) Περί τις 20/3 θα συζητιόταν στη Γενεύη με σχεδιασμό να επιβληθεί ως τελική λύση το «Σχέδιο Ανάν» για το Κυπριακό. Αποδείχθηκε ότι α) αυτό ήταν ένα σχέδιο 1) περίπλοκο και άρα πρακτικά ανεφάρμοστο και συνεπώς θνησιγενές και 2) υιοθετούσε σχεδόν εξολοκλήρου τα σχέδια και τις απαιτήσεις των κατακτητών Τούρκων, και β) το είχε αποδεχθεί (άγνωστο σε ποιο βαθμό) η Κυβέρνηση Σημίτη με υπ. Εξωτερικών το Γεώρ. Παπανδρέου. Ευτυχώς που οι επιδέξιοι χειρισμοί του έμπειρου Π. Πολυβιάτη και η σθεναρή στάση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδόπουλου απέτρεψαν την κατ’ αρχήν υπογραφή του, με ταυτόχρονη παραπομπή του σε δημοψήφισμα από τις δυο κυπριακές Κοινότητες. Οι Ελληνοκύπριοι, σε αντίθεση με τους Τουρκοκύπριους, το απέρριψαν με συντριπτική πλειοψηφία. Το Σχέδιο είχε, φυσικά, κι ευνοϊκές πρόνοιες. Γιαυτό είχε και υποστηρικτές, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο.

     4. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες διεξήχθησαν από 13/8 ως 30/8. Παρά τις δυσανάλογα μεγάλες με το μέγεθός της απαιτήσεις αυτού του εγχειρήματος, παρά τις ασυγχώρητες καθυστερήσεις (που τελικά χρυσοπληρώθηκαν) των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και παρά τους φόβους και τις δυσοίωνες προβλέψεις όλων σχεδόν των αρμόδιων ή ενδιαφερόμενων διεθνών παραγόντων, η οργάνωση και διεξαγωγή των αγώνων υπήρξε απίστευτα και απρόσμενα επιτυχημένη, ακόμα κι αν είχαν στοιχεία υπερβολής όσα είπε στο τέλος ο Πρόεδρος της ΔΟΕ περί «ονειρεμένης» διοργάνωσης ή τα περί «καλύτερους» κτλ. ολυμπιακούς αγώνες ως τότε.

     Ούτε με την ασφάλεια των Αγώνων συνέβη το παραμικρό, για την οποία ήταν διάχυτος, διεθνώς, ο φόβος, αφού ο κόσμος ζούσε ακόμη έντονα το σοκ της 11/9/2001. Η επίτευξη αυτού, όμως, είχε βαρύ κόστος. Πιθανόν σε αυτό να απέβλεπε τελικά η διόγκωση του κινδύνου από τους κατασκευαστές κτλ. συστημάτων ασφαλείας.

     5. Η ΝΔ καθόλη την προεκλογική περίοδο είχε αναλάβει απέναντι στον ελλην. λαό ορισμένες δεσμεύσεις και έδωσε την ελπίδα ότι κάτι καινούργιο θα έφερνε. Τα βασικότερα από αυτά ήταν: α) η «επανίδρυση του Κράτους», η αναγκαιότερη μεταρρύθμιση, β) παροχές σε κοινωνικές ομάδες (αγρότες, τρίτεκνους κ.ά.), γ) η διερεύνηση των σκανδάλων του ΠΑΣΟΚ και η κάθαρση του δημόσιου βίου (καθολικό αίτημα), δ) η επαναφορά (ή η θέσπιση) της αξιοκρατίας κ.ά. Μόνο σε μερικά από αυτά ανταποκρίθηκε πλήρως, σε άλλα εν μέρει και σε άλλα καθόλου. Η σοβαρότερη έλλειψη αυτής της Κυβέρνησης ήταν η στιβαρή καθοδήγηση και διεύθυνση. Επιχείρησε εντούτοις και αρκετές τομές (κυρίως θεσμικές), όπως α) για τον περιορισμό της διαφθοράς και των σκανδάλων, β) για την αναβάθμιση της Ανώτατης κ.λ. Παιδείας (π.χ. αξιολόγηση, εξορθολογισμός του ασύλου κ.ά.), γ) για την εκτέλεση των δημόσιων έργων και των προμηθειών, δ) για τις αποκρατικοποιήσεις – περιορισμό του Κράτους, ε) σοβαρή ήταν η εκσυγχρονιστική προσπάθεια και σε θεσμικό επίπεδο, με τις αντικαταστάσεις ή επικαιροποιήσεις βασικών Κωδίκων, όπως: Πτωχευτικού Δικαίου, Δήμων και Κοινοτήτων, Δημοσίων Υπαλλήλων, Ποινικής Δικονομίας κ.ά., αντίθετα στ) σε φιάσκο κατέληξε (κατά τη β΄ θητεία της ΝΔ) η ετοιμασθείσα με αρκετές αναγκαίες αλλαγές (πάντως λιγότερες και πιο άτολμες από το αναγκαίο) Αναθεώρηση του Συντάγματος, διότι τελικά υπονομεύτηκε από το ΠΑΣΟΚ για ν’ αποτραπεί η προωθούμενη αλλαγή για τη δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας και ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Σε όλα αυτά, όμως, σε χαμηλότερο από το αναγκαίο επίπεδο, με λιγότερη από τις επιβαλλόμενες από την ανάγκη τόλμη και φαντασία (ιδιαίτερα στην παράλυτη και διεφθαρμένη Δημόσια Διοίκηση/Κράτος). Το Κράτος και η κοινωνία είχε ανάγκη από βαθιές και εκτεταμένες τομές και ανατροπές. Οι περιορισμένες και μουδιασμένες επεμβάσεις/αλλαγές απορροφώνται από «βολεμένους» και «αραγμένους» κρατικοδίαιτους, προπάντων δε τους διεφθαρμένους δημοσίους λειτουργούς. Όταν μάλιστα πατρονάρονται ασύστολα και από πολιτικά κόμματα. Αποδείχτηκε για άλλη μια φορά πόσο δύσκολο (σχεδόν ακατόρθωτο) είναι να προχωρήσουν τολμηρές και σωτήριες αλλαγές σε μια κοινωνία αγκυλωμένη στην αδράνεια και σ' ένα πολιτικό σύστημα αραγμένο στη συντήρηση και υποταγμένο στο δόγμα "μη θίγε τα κείμενα" αν θέλεις να επιβιώσεις πολιτικά.  

     Εκείνο που κατόρθωσε η Κυβέρνηση της ΝΔ ήταν κατά την πρώτη της θητεία ν’ αναχαιτίσει τον κατήφορο της οικονομίας και να περιορίσει σημαντικά το έλλειμμα (ίσως και κάτω από το 3%) του προϋπολογισμού και το δημόσιο χρέος (κάτω από το 100%). Εντούτοις αυτά τα επιτεύγματα δεν πατούσαν σε γερές βάσεις. Γιαυτό οι προοπτικές δεν ήταν αισιόδοξες. Και η Κυβέρνηση αντί να πάρει δρακόντεια μέτρα τιθάσευσης της κατάστασης και πρόληψης της διολίσθησής της σε εκτροχιασμό, επέμενε στην «ήπια προσαρμογή» και στη συνέχιση των κοινωνικών παροχών (από δανεικά ασφαλώς), αποβλέποντας ασφαλώς στην επιτυχία κατά την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση.

    6. Η Κυβέρνηση χειρίστηκε και κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Έτσι: α) απέτρεψε με αποφασιστικότητα την είσοδο των Σκοπίων-FYROM στο ΝΑΤΟ, απειλώντας με την άσκηση veto κατά τη διάσκεψη του Βουκουρεστίου. Η επιτυχία δεν ήταν μόνο αρνητική αλλά και θετική. Στο τελικό κείμενο των πορισμάτων-αποφάσεων της Συμμαχίας περιλήφθηκε όρος ότι το θέμα δεν πρόκειται να ξανασυζητηθεί, εάν δεν επιλυθεί η εκκρεμμότητα της οριστικής ονομασίας αυτού του κράτους με την εξεύρεση κοινά (Ελλάδας – Σκοπίων) αποδεκτής ονομασίας. Και η δέσμευση τηρείται έκτοτε.  β) Προήδρευσε με επιτυχία του Συμβουλίου Ασφαλεία του ΟΗΕ. γ) Επίσης άσκησε επί ένα έτος την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνεργασίας για την Ειρήνη, όπου ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες. δ) Πρωτοστάτησε στη σύσταση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας των Παρευξείνιων Κρατών. ε) Προώθησε σημαντικά μέτρα και πολιτικές στον ενεργειακό τομέα. Δυστυχώς, όμως, παρά τις φιλόδοξες προσδοκίες, τίποτε από αυτά δεν ολοκληρώθηκε ακόμη.

    7. Σημαντική πρέπει να θεωρηθεί και η ίδρυση του (αγγλόφωνου) Διεθνούς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το οποίο συνοδεύτηκε με πολλές ελπίδες αναβάθμισης γενικότερα της Ανωτάτης Παιδείας με διεθνή προοπτική.