2. Οι εκλογές του 1993. Επάνοδος του ΠΑΣΟΚ. Αλλαγές ηγεσιών

      1. Οι εκλογές αυτές διεξήχθησαν στις αρχές Νοεμ. 1993. Η ΝΔ δεν ήταν μόνο πληγωμένη ενωτικά αλλά προερχόταν και από μία «σφιχτή» οικονομική πολιτική. Ήταν, συνεπώς, ένας εύκολος αντίπαλος για το ΠΑΣΟΚ της ακατάσχετης υποσχεσιολογίας και συνθηματολογίας, θετικής για τον εαυτό του και ταπεινωτικής για τους αντιπάλους του. Αποτελέσματα: ΠΑΣΟΚ 46.8% (και 170 έδρες), ΝΔ 39,3% (και 111 έδρες). ΠΟΛ.ΑΝ (υπό τον Αντ. Σαμαρά) 4,8% (και 11 έδρες), ΚΚΕ 4,5% (και 9 έδρες) και Συνασπισμός 3% (καμία έδρα). Είναι άξιο μνείας το γεγονός ότι ο θριαμβευτής των εκλογών Ανδ. Παπανδρέου προερχόταν από σοβαρότατη καρδιοχειρουργική επέμβαση και ήταν καταφανώς ανίκανος να κυβερνήσει!....

    Αμέσως μετά την ήττα του ο Κων. Μητσοτάκης παραιτήθηκε από την ηγεσία της ΝΔ. Τον διαδέχθηκε ο Μιλτ. Έβερτ. Το ίδιο έκαμε και η Πρόεδρος του Συνασπισμού Μαρία Δαμανάκη. Τη διαδέχθηκε ο δικηγόρος Νικ. Κωνσταντόπουλος.

       2. Στη νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ μετείχαν, μεταξύ άλλων, και οι: Αναστ. Πεπονής (Προεδρίας), Γερ. Αρσένης (Εθν. Άμυνας), Κάρολος Παπούλιας (Εξωτερικών), Απόστολος-Αθανάσιος (Άκης) Τσοχατζόπουλος (Εσωτερικών) και Γεώρ. Γεννηματάς (Εθν. Οικονομίας και Οικονομικών).

    Ένα από τα πρώτα μελήματα της Κυβέρνησης ήταν να αποδομήσει, ακυρώσει (όπου ήταν δυνατό) ή να αναστείλει τις επιλογές, πολιτικές ή αποφάσεις της προηγούμενης Κυβέρνησης. Έτσι, επανακρατικοποίησε (δυστυχώς) τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας, ανέστειλε τη μετοχοποίηση του ΟΤΕ κ.ά. Σε άλλες περιπτώσεις περιορίστηκε να τις χλευάζει (π.χ. ασφαλιστικά) ή να τις διασύρει στο λαό (π.χ. τα μέτρα λιτότητας κ.ά.). Και το χειρότερο (και πρωτοφανές): ακύρωσε με νόμο την απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου που αφορούσε την καταδίκη του Δημ. Τσοβόλα!

     3. Και αυτή, η τρίτη, κυβερνητική θητεία του ΠΑΣΟΚ συνέπεσε με τη λήξη της δεύτερης προεδρικής θητείας (αρχές 1995) του Κων. Καραμανλή. ΠΑΣΟΚ και ΠΟΛΑΝ πρότειναν ως διάδοχό του τον Κων. Στεφανόπουλο, ο οποίος το Μάρτη εκλέχτηκε από τη Βουλή. Η προεδρία (για δυο θητείες) του Κ. Στεφανόπουλου απέδειξε το εύστοχο της επιλογής του.

4. Ο συνετός πολιτικός Γ. Γεννηματάς έγκαιρα συνειδητοποίησε ότι η σαθρότητα της ελληνικής οικονομίας όχι μόνο δεν επέτρεπε αλόγιστες παροχές αλλ’ απαιτούσε πολιτικές σταθεροποίησης. Και αυτό επιχείρησε, όχι όμως στο βαθμό που η κατάσταση απαιτούσε, καθότι δέσμιος και αυτός του ΠΑΣΟΚικού λαϊκισμού και ψηφοθηρισμού.

     5. Αυτή η περίοδος σημαδεύτηκε από θανάτους επιφανών πολιτικών: το δρόμο άνοιξε η δημοφιλής υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη (6/3/1994). Την ακολούθησε ο Γεώρ. Γεννηματάς (25/4/1994). Ακολούθησαν οι Ιωάνν. Αλευράς (1995), η ραγδαία επιδείνωση της υγείας, η παραίτηση (Ιαν. 1996) και ο θάνατος (23/6/1996) του Ανδ. Παπανδρέου και προπάντων εκείνος του αναμορφωτή της μεταπολεμικής Ελλάδας και εθνικού ηγέτη Κων. Καραμανλή (23/4/1998).

    6. Μετά την σχεδόν σκηνοθετημένη παραίτηση του Α. Παπανδρέου κινήθηκαν άμεσα οι διαδικασίες εκλογής νέου αρχηγού του ΠΑΣΟΚ και κατ’ επέκταση πρωθυπουργού. Από τη σκληρή αναμέτρηση επικράτησε ο Κων. Σημίτης. Παρά δε τις αντίθετες εκτιμήσεις, το ΠΑΣΟΚ διατήρησε –απορροφώντας τους πρόσκαιρους κραδασμούς- την ενότητά του.

     7. Ο νέος αρχηγός και πρωθυπουργός, εκμεταλλευόμενος τις ευνοϊκές συγκυρίες, προκήρυξε πρόωρες εκλογές. Αυτές διεξήχθησαν το Σεπτ. 1996. Την ηγετική ομάδα πλέον του ΠΑΣΟΚ συγκρότησαν οι Κ. Σημίτης, Ευάγγ. Βενιζέλος, Κ. Λαλιώτης, Θ. Πάγκαλος, Αλ. Παπαδόπουλος, Βασιλική Παπανδρέου και Ιωάννης Παπαντωνίου. Της ΝΔ ηγείτο ο Μιλτ. Έβερτ.

     Εκλογικό αποτέλεσμα: ΠΑΣΟΚ 41,5% (και 162 έδρες), ΝΔ 38,1% (και 108 έδρες), ΚΚΕ 5,6% και Συνασπισμός 5,1% (και από 11 και 10 έδρες, αντίστοιχα) και το ΔΗΚΙ (του Δημ. Τσοβόλα) 4,4% (και 9 έδρες).

      8. Το αποτέλεσμα των εκλογών προκάλεσε κραδασμούς στη ΝΔ. Ο Μιλτ. Έβερτ παραιτήθηκε από την αρχηγία. Μετά από έντονες ζυμώσεις αρχηγός εξελέγη ο νεαρός Κώστας Καραμανλής (ανιψιός του μεγάλου Κων. Καραμανλή), που έδειχνε να μη μετέχει (προσωπικά τουλάχιστο) στις προεκλογικές ίντρικες. Επικράτησε των 3 συνυποψηφίων του άνετα.

      9. Ο Κων. Σημίτης κατόρθωσε να προβληθεί από τα φιλικά του ΜΜΕ ως πραγματιστής, «νοικοκύρης» και εκσυγχρονιστής πρωθυπουργός. Αυτά και το νέο ΠΑΣΟΚικό σύνθημα «Εκσυγχρονισμος – Εκσυγχρονιστές» «πέρασαν» εύκολα στο εκλογικό σώμα. Γιαυτό τις εκλογές της 9/4/2000 το ΠΑΣΟΚ τις κέρδισε σχεδόν άνετα. Συγκεκριμένα έλαβαν: ΠΑΣΟΚ 43,8% (και 158 έδρες), ΝΔ 42,8% (και 125 έδρες), ΚΚΕ 5,5% (και 11 έδρες), Συνασπισμός 3,2% (και 6 έδρες). Αυτές οι εκλογές, όμως, δεν ήταν και τόσο «καθαρές». Μολονότι η νοθεία ήταν αποδεδειγμένη (κυρίως λόγω μετατροπής σε ψηφοφόρους μη Έλληνες πολίτες, μεταφορά κάλπικων «Ρωσοπόντιων» κτλ.), η αντιπολίτευση απέφυγε να προκαλέσει κυβερνητική αστάθεια, λόγω και της ετοιμασίας της χώρας να μπει στο ευρώ (ΟΝΕ).

    10. Η Βουλή του 2000 ήταν και Αναθεωρητική του Συντάγματος. Η αναθεώρηση ήταν αρκετά εκτενής και ολοκληρώθηκε τον Ιούν. 2001. Η πλέον αρνητική από τις αναθεωρηθείσες διατάξεις (στην ουσία προσθήκη) ήταν εκείνη του άρθ. 86 που αφορά τη δίωξη και εκδίκαση «όσων διατελούν ή διατέλεσαν μέλη της Κυβέρνησης ή υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους». Αυτό, σε συνδυασμό και με τον εφαρμοστικό του νόμο, αποτέλεσαν το εκκολαπτήριο και τον προαγωγό πολιτικών σκανδάλων και της γενικευμένης διαφθοράς, αφού στην ουσία εισήγαγαν την ατιμωρησία των υπουργών. Οι  αρνητικές-καταστρεπτικες συνέπειες φάνηκαν αργότερα. Έγινε πλέον καταφανής η ανάγκη άμεσης και ριζικής τροποποίησης αυτού του άρθρου, ιδίως μετά από όσα έρχονται στο φως της περιόδου της σημιτικής (κυρίως) διακυβέρνησης (περίπτωση Τσοχατζόπουλου κ.ά.). Μια Αναθεώρηση, όμως, αξιολογείται όχι μόνο από τις εισαγόμενες διατάξεις ή τροποποιήσεις αλλά και από τις παραλείψεις επιβαλλόμενων αλλαγών.

       11. Το σημαντικότερο πολιτικό γεγονός κατ’ αυτή τη θητεία του ΠΑΣΟΚ ήταν η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ (Οικονομική Νομισματική Ένωση – ευρώ), μολονότι αυτή δε διέθετε τα ουσιώδη οικονομικά κριτήρια. Υπήρξαν, όμως, και μελανά σημεία, με πολλές μάλιστα και διαχρονικές διαστάσεις. Το κύριο: η πληθώρα των μεγάλων οικονομικών σκανδάλων, ακόμη και κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών. Η διαφθορά είχε πάρει τεράστιες διαστάσεις, σε ολόκληρη σχεδόν την κοινωνία, με κοιτίδα και τροφοδότη το δημόσιο τομέα. Κύριες εστίες: εφορίες, τελωνεία, ΟΤΑ, πολεοδομίες, ελεγκτικοί μηχανισμοί και όλες σχεδόν οι εγκριτικές (πομηθειών, έργων κτλ.) αρχές/υπηρεσίες, ακόμη και Ανώτατες Σχολές. Αυτό το φαινόμενο-λερναία ύδρα που πήρε διαστάσεις εθνικής συμφοράς γεννήθηκε και γαλουχήθηκε κυρίως κατά τη μεσαιωνική 10ετία του 1980 κάτω από την απόλυτη κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ. Πρωταγωνιστές τα μεσαία στελέχη του, με ευκρινέστατη όμως και την «παρουσία» και κορυφαίων του κόμματος και της Κυβέρνησης.

      12. Τη συγκεκριμένη περίοδο (1996-2003) τα επίκεντρα των σκανδάλων και της διαφθοράς ήταν τα έργα για τους ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας και τα εξοπλιστικά προγράμματα. Διακινήθηκε πακτωλός χρημάτων. Τεράστια ποσά διοχετεύτηκαν μέσα από δαιδαλώδεις διαδρομές στα θηλάκια διαφόρων παραγόντων και στα κομματικά ταμεία. Οι συνεχείς καταγγελίες της αντιπολίτευσης έπεφταν στο κενό. Ο Σημίτης, άβουλος και ανυποψίαστος (για συμμετοχή του στο «τσιμπούσι» δεν ακούστηκε) όπως πάντα, αρκούνταν να επαναλαμβάνει: «όποιος έχει στοιχεία να πάει στον εισαγγελέα»! Δεν επέτρεψε τη σύσταση ούτε μιας Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής. Γιατί;

       13. Επί των ημερών αυτής της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ συμπληρώθηκε η πρώτη 100ετία των σύγχρονων Ολυμπιάδων. Η Ελλάδα εδικαιούτο να είναι αυτή η διοργανώτρια. Αυτό δεν έγινε. Πάντως το 1996 η ΔΟΕ αποκατέστησε το ηθικό της χρέος αναθέτοντας στην Αθήνα τη διοργάνωση των ολυμπιακών αγών του 2004. Επρόκειτο για ένα ιλιγγιώδες οικονομικό βάρος και για μια δυσβάσταχτη ευθύνη για τους ώμους μιας μικρής χώρας. Αλλά και για πεδίο απίστευτης σπατάλης και διαφθοράς.

     14. Την 1/1/2001 τερμάτισε το βίο της (προσωρινά;) η δραχμή ως εθνικό νόμισμα της Ελλάδας. Την ίδια στιγμή εισερχόταν στη ζωή των Ελλήνων και της ελληνικής οικονομίας το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, το ευρώ (€). Η αλλαγή τεράστια και με απρόβλεπτες συνέπειες. Διατυπώθηκαν πολλές επιφυλάξεις για την ικανότητα της αδύναμης ελληνικής οικονομίας  να σηκώσει ένα τόσο ισχυρό νόμισμα και ν’ ανταγωνιστεί ισχυρές ευρωπαϊκές οικονομίες. Στα χέρια μάλιστα ανίκανων Κυβερνήσεων και μιας διαλυμένης Δημόσιας Διοίκησης.....

     15. Η πορεία της χώρας και των έργων προς τη μεγάλη διοργάνωση εξελισσόταν σε εφιάλτη. Οι καθυστερήσεις πολλές. Προχειρότητες στην οργάνωση των μηχανισμών. Οι προειδοποιήσεις της ΔΟΕ πολλές και αυστηρές. Ακόμη και πικρόχολες κρατικές παρεμβάσεις με δυσοίωνες προβλέψεις και απειλές. Και οι φόβοι για τρομοκρατικά χτυπήματα (με σημείο αναφοράς την 11^η Σεπτ. 2001). Όλα αυτά διόγκωναν τις σχετικές δαπάνες και διευκόλυναν τα σχέδια των διεφθαρμένων δημόσιων λειτουργών και των ιδιωτών-αρπακτικών.