Η ΕΙΚΟΣΑΕΤΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΙΚΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

Α΄. ΤΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΕΝΤΟΣ ΟΡΙΩΝ

1. Η κυβέρνηση Κων. Μητσοτάκη (1990-93)

      1. Στις 11/4/90 σχηματίστηκε η πρώτη και μόνη Κυβέρνηση της ΝΔ υπό τον Κων. Μητσοτάκη. Μετείχαν οι: Κων. Μητσοτάκης (πρωθυπουργός), Τζαννής Τζαννετάκης (αντιπρόεδρος και υπ. Πολιτισμού), Αθαν. Κανελλόπουλος (αντιπρόεδρος και υπ. Δικαιοσύνης), Μιλτ. Έβερτ Προεδρίας), Σωτ. Κούβελας (Εσωτερικών), Ιω. Βαρβιτσιώτης (Εθν. Άμυνας), Αντ. Σαμαράς (Εξωτερικών ως το 1992), Ευθ. Χριστοδούλου (αναπλ. Εξωτερικών), Ιω. Παλαιοκρασάς (Οικονομικών), Γεώρ. Σοφλιάς (Εθν. Οικονομίας). Στην πορεία υπήρξαν προσθήκες και αλλαγές.

      2. Αυτή η Κυβέρνηση παρέλαβε τη χώρα σε δεινή οικονομική κατάσταση (δεν υπήρχαν κονδύλια ούτε καν για μισθούς και συντάξεις, υπέρογκο δημ. χρέος, τεράστια ελλείμματα, κυριολεκτικά στα πρόθυρα της χρεοκοπίας). Υπεύθυνο για όλα αυτά θεωρήθηκε (και εν πολλοίς ήταν) το Κράτος-τέρας, δημιούργημα κυρίως της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Η νέα κυβέρνηση υποσχέθηκε και προσπάθησε (άνευρα όμως) να εφαρμόσει φιλελεύθερη οικ. πολιτική. Εντούτοις κατάφερε να θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο. Επιχείρησε περιορισμό του κράτους με αποκρατικοποιήσεις οργανισμών, με περιορισμένα, όμως, αποτελέσματα κυρίως λόγω των λυσσωδών αντιδράσεων των βολεμένων και των κρατιστών, με σημαιοφόρους τα αριστερά κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Συνασπισμός). Υποχρεώθηκε παράλληλα να εφαρμόσει πολιτική περιορισμού των δαπανών και πολιτική λιτότητας (πάγωμα μισθών και συντάξεων). Η λαϊκή δυσαρέσκεια, υποδαυλιζόμενη έντονα και από την αντιπολίτευση, ήταν και γενικευμένη και αναμενόμνενη.

      3. Από τις πρώτες ενέργειες της Κυβέρνησης ήταν η αλλαγή του εκλογικού νόμου που καθιστούσε σχεδόν αδύνατο το σχηματισμό βιώσιμης κυβέρνησης. Με το νέο νόμο προικοδοτούνταν γενναία το πρώτο κόμμα, μέτρο όμως πού τραυμάτιζε σοβαρά την αντιπροσωπευτικότητα της Βουλής. Κι όμως, μετά 20 και πλέον χρόνια, δεν καταργήθηκε.

       4. Η νέα Κυβέρνηση είχε ν’ αντιμετωπίσει και μια ακανθώδη εκκρεμότητα από το παρελθόν: την εκδίκαση των σκανδάλων της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, μετά την παραπομπή του Ανδρ. Παπανδρέου και συνεργατών του. Η υπόθεση εκδικάστηκε από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο. Η δίκη προκάλεσε το πανελλήνιο ενδιαφέρον και διεξήχθη εν μέσω πολιτικής έντασης. Κατ’ αυτή αθωώθηκε ο Ανδρ. Παπανδρ. χάρη στη διπλή (εν ισοψηφία) ψήφο του Προέδρου. Είναι γενικευμένη, πάντως, έως καθολική η συνείδηση της ενοχής του. Στη διάρκειά της απεβίωσε αιφνίδια ο Αγ. Κουτσόγιωργας. Καταδικάστηκαν οι Νικ. Αθανασόπουλος και Δημ. Τσοβόλας.

      5. Στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων (που επιχειρήθηκαν για πρώτη φορά) η Κυβέρνηση δρομολόγησε αρκετές, κατάφερε, όμως, να ολοκληρώσει ελάχιστες. Οι αντιδράσεις σχεδόν ανυπέρβλητες.

      6. Και στην Παιδεία επιχειρήθηκε αναγκαιότατη παρέμβαση από το Γ. Σοφλιά με την κατάργηση ή τροποποίηση εκπαιδευτοκτόνων διατάξεων του ν. 1266/82, παρά τις λυσσαλέες αντιδράσεις αντιπολίτευσης και πανεπιστημιακής κοινότητας.

      7. Ως «φιλί ζωής» χαρακτηρίστηκε (πολύ καθυστερημένα, δυστυχώς) για το Ασφαλιστικό η τολμηρή (για τότε) παρέμβαση του υπουργού Δημ. Σιούφα.

      8. Εν μέσω τόσων δυσχερειών, η κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη κλήθηκε ν’ αντιμετωπίσει και δυο άλλα, εσωτερικά της, προβλήματα: α) την ισχνή της κοινοβουλευτική πλειοψηφία (152 βουλευτές) και προπάντων β) προβλήματα συνοχής/σύμπνοιας: εσωτερική αντιπολίτευση από τους παραιτηθέντες υπουργούς Μιλτ. Έβερτ και Αθαν. Κανελλόπουλο. Σοβαρότερη (μέχρι καθοριστική) για τη ζωή της Κυβέρνησης αποδείχθηκε η διάσταση απόψεων πρωθυπουργού και υπ. Εξωτερικών Αντ. Σαμαρά σχετικά με την ονομασία του νεοσύστατου γειτονικού κράτους των Σκοπίων (FYROM). O πρώτος δεχόταν υπό προϋποθέσεις και σύνθετη ονομασία, ενώ ο δεύτερος απέκλειε εντελώς (εσφαλμένα, όπως αποδείχτηκε από την πορεία της υπόθεσης) τον όρο «Μακεδονία» ως συνθετικού της. Έτσι, τον Απρ. 1982 ο υπουργός αντικαταστάθηκε, παραιτηθείς στη συνέχεια και από βουλευτής. Η Κυβέρνηση συνέχισε το βίο της ως τον Ιούν. 1993, όταν ο Αντ. Σαμαράς ανακοίνωσε την ίδρυση δικού του κόμματος και από βουλευτές που τον ακολούθησαν. Η Κυβέρνηση παραιτήθηκε, προκηρύσσοντας ταυτόχρονα εκλογές.