4. Η σταδιακή εσωτερική αποσάθρωση

     Το πρώτο πλήγμα στην εσωτερική του συνοχή δέχθηκε το καθεστώς, όταν ο Ολλανδός αντιπρόσωπος πρότεινε την αποπομπή της Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Τότε/εκεί ο υπ. Εξωτερικών Π. Πιπινέλης παρουσίασε ένα χρονοδιάγραμμα σταδιακής άρσης του στρατιωτικού νόμου κι εφαρμογής του χουντικού «Συντάγματος». Οι «σκληροί» του πραξικοπήματος αντέδρασαν βίαια. Ο Παπαδόπουλος αναγκάστηκε να ανακαλέσει το χρονοδιάγραμμα. Κατόπιν αυτού, το Δεκ. 1969 η Ελλάδα αποχώρησε οικειοθελώς από το Συμβούλιο. Την ίδια περίοδο ο Κ. Καραμανλής κατήγγειλε τη χούντα και καλούσε από το Παρίσι τις Ένοπλες Δυνάμεις ν’ ανατρέψουν το καθεστώς.

     Ενώ η διεθνής απομόνωση υποχρέωνε το καθεστώς σε αυτιστική αντίδραση, ο Παπαδόπουλος, αντίθετα, έπαιρνε αποστάσεις από το σκληρό πυρήνα και αυτονομούνταν με «ανοίγματα». Απ’ αφορμή δε την απελευθέρωση του μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη (Απρ. 1970) ήρθε η πρώτη ανοιχτή αντιπαράθεση στους κόλπους της χούντας. Ο συντ/ρχης Δημ. Σταματελόπουλος αμφισβήτησε δημόσια το δικαίωμα του Παπαδόπουλου να προβαίνει σε τέτοιες ενέργειες. Αυτά σηματοδότησαν τη σταδιακή μετάβαση από τη συλλογικότητα άσκησης της εξουσίας στη μονοπρόσωπη, με κέντρο όλων των εξουσιών το Γ. Παπαδόπουλο (αντιβασιλέας και πρωθυπουργός). Οδήγησε δε τα πράγματα σε αυτό το ακραίο σημείο, διότι μόνο έτσι θα μπορούσε να δρομολογήσει την εφαρμογή της δικής του επιλογής για μια σταδιακή κι ελεγχόμενη πολιτικοποίηση του καθεστώτος.

       Σε αυτό κατέτειναν και οι «εκλογές» που προκήρυξε για τα τέλη του 1970. Εκλέκτορες θα ήταν μόνο στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης και συνδικαλιστικών οργανώσεων. Από αυτές προέκυψε η «Συμβουλευτική Επιτροπή», ένα είδος «μικρής Βουλής» με υποτυπώδεις αρμοδιότητες. Ένα πιο προχωρημένο βήμα προς την πολιτικοποίηση/αποστρατιωτικοποίηση αποτέλεσε η κατά το 1971 αποδυνάμωση των «συνεπαναστατών» του. Για να το πετύχει χρειάστηκε να συγκρουστεί μετωπικά μαζί τους, έχοντας τη στήριξη του πανίσχυρου διοικητή της ΕΣΑ Δημ. Ιωαννίδη. Έτσι, στις 26/8 προχώρησε σε ευρύ ανασχηματισμό της κυβέρνησης με ουσιαστικό παροπλισμό των πανίσχυρων Γεν. Γραμματέων των Υπουργείων. Η επισφράγιση ήρθε με την κατάργηση (6/10) των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων. Πάρθηκαν και άλλα μέτρα «φιλελευθεροποίησης»: α) Στις 31/12/71 άρθηκε ο στρατιωτικός νόμος σε όλη τη χώρα, εκτός από τις περιφέρειες Αθηνών και Θεσ/νίκης· β) από τους 837 καταδικασθέντες από τα Στρατοδικεία, το 1971 παρέμεναν στις φυλακές μόνο 8· γ) στα μέσα του 1972 άρχισε επαφές με εκπροσώπους του πολιτικού κόσμου, κάποιοι από τους οποίους δέχθηκαν να αναλάβουν υπουργικά καθήκοντα. Σχηματίστηκε έτσι μια πολυπληθής (42 μέλη) Κυβέρνηση. Ο ίδιος ο Παπαδόπουλος κράτησε και 3 Υπουργεία. Ήταν πλέον κυρίαρχος και μπορούσε ακώλυτα να κάμει τα επόμενα βήματα πολιτικοποίησης. Η πορεία, όμως, δε θα ήταν ευθύγραμμη. Οι χαραμάδες φιλελευθεροποίησης επέτρεψαν μικρότερα ή μεγαλύτερα ξεσπάσματα της συμπιεσμένης αντιδικτατορικής λαϊκής οργής. Και αυτά υποχρέωναν το καθεστώς να θυμηθεί τον πραγματικό εαυτό του.